Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti tabiiy fanlar fakulteti

Kurs ishining maqsadi: O’qituvchi tomonidan talim oluvchilarni o’quv 
ishlarida muammoli vaziyatni vujudga keltirish va o’quv vazifalarini, 
muammolarini va savollarini xal qilish orqali yangi bilimlarni o’zlashtirish bo’yicha 
ularning bilish faoliyatini boshqarishni tashkil etadi. Nafaqat ilmiy bilishning 
natijalarini sinchliklab tahlil qilish, o’rganishdan iborat bo’lmay, tinglovchining bu 
natijalarini olish jarayonini o’rganishdan, bilish faoliyatini va uning ijodiy 

---

5 
qobiliyatlarini shakllantirishdan iborat.Muammoli ta`lim jarayonida o’qituvchi 
o’quvchilar o’rtasida fikrlar almashishinishini boshqarish; ishonchli dalillar asosida 
o’z fikrida tura olish; muxolif tomnning fikrini munozara qilish, malakasini 
rivojlantirish; o’quvchini aktiv fikrlash faoliyatiga asoslash, masalani dolzarbligi 
kabi sifatlarni shakllantirishdir. 
Kurs ishining obyekti. Muammoli ta’lim mashg’ulotlarini tashkil etish va 
boshqarish.
- o’quv fani va darslar mavzusini o’rgatishda ular bilan bog’liq muammoli 
masalalarni belgilash; 
-ulardan muammoli vaziyatlar hosil qilish va amalda foydalanishni oldindan 
rejalashtirib borish; 
-o’quvchilarning tayyorgarlik darajasini hisobga olish; 
-zarur o’quv vositalarini tayyorlash; 
-muammoli vaziyatdagi mavjud ziddiyatni ko’rsatish; 
-topshiriqni va uni yechish uchun yetarli shartlarni aniq bayon qilish; 
-o’quvchilarning muammoni hal etishda yo’l qo’yayotgan xatolarini, ularning 
sababini va xususiyatini ko’rsatish; 
-o’quvchilarning noto’g’ri taxminlari asosida chiqargan xulosalari oqibatini 
muhokama etib, to’g’ri yo’lni topishlariga ko’maklashish. 
Kurs ishining predmeti: Biologiya darslarida o’quvchilarning muammoli 
ta’lim texnologiyalaridan foydalanish mazmuni, metodlari, vositalari. 
Kurs ishining amaliy ahamiyati: Muammoli ta’lim texnologiyalari o’quvchi 
faoliyatini faollashtirish va jadallashtirishga asoslangan. Muammoli ta'lim insonni 
fikrlashi muammoli vaziyatni hal etishdan boshlanishi hamda uning muammolarini 
aniqlash, tadqiq etish va yechish qobiliyatiga ega ekanligidan kelib chiqadi. 
Muammoli ta’lim o’quvchilarning ijodiy tafakkuri va ijodiy qobiliyatlarini 
oshirishda jiddiy ahamiyatga ega. Muammoli vaziyatlarning roli va ahamiyatini 
aniqlash o’quvchi faol fikrlash faoliyatining psixologik-pedagogik qonuniyatlarini 
izchil ravishda hisobga olish asosida o’quv jarayonini qayta qurish g’oyasiga olib 
keladi. Yangi pedagogik faktlarni nazariy jihatdan mulohaza qilib ko’rish asosida 

---

6 
muammoli ta`limning asosiy g’oyasi aniqlanadi: muammoli ta`limda bilimning 
deyarli katta qismi o’quvchilarga tayyor holda berilmaydi, balki o’quvchilarning 
tomonidan muammoli vaziyat sharoitlarida mustaqil bilish faoliyati jarayonida 
egallab olinadi. 
Xozirgi ta’lim tizimida samarali o`qitish texnologiyalaridan biri muammoli 
o`qitishdir. Uning vazifasi faol bilish jarayoniga undash va tafakkurda ilmiy-
tadqiqot uslubini shakllantirishdir. Muammoli o`qitish ijodiy faol shaxs tarbiyasi 
maqsadlariga mos keladi. Pedagogik adabiyotlarda muammoli o`qitishning turli 
ta’rif va tavsiflari bor. Muammoli o`qitishning mohiyati muammoli vaziyatni 
vujudga keltirish orqali yangi bilimlarni mustaqil o`zlashtirishdan iborat.