Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti



Yüklə 1,85 Mb.
səhifə1/34
tarix02.01.2022
ölçüsü1,85 Mb.
#40041
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   34
boshlangich sinf matematika darslarida pedagogik texnologiyalardan foydalanish metodikasi


O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM
VAZIRLIGI
NIZOMIY NOMIDAGI TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA
UNIVERSITETI

UDK 372.72/371-3


Magistratura bo‘limi
«Gumanitar fakultetlarda matematika» kafedrasi
Xusanova Maftuna Egamberdiyevna

Boshlang‘ich sinf matematika darslarida pedagogik texnologiyalardan foydalanish metodikasi mavzusidagi

MAGISTRLIK DISSERTATSIYASI


DAK da himoya qilishga ruxsat




berilgan










Magistratura bo’limi boshlig’i

Ilmiy rahbarp.f.d.prof.

p.f.n. dotsent




Xamedova N.A

_________ Abdullayeva B.S


Kafedra mudiri p.f.d.prof.
___________Abdullayeva B.S
TOSHKENT 2011


1


MUNDARIJA




KIRISH…………………………………………………………………

3

1-BOB. BOSHLANG’ICH SINF MATEMATIKA DARSLARIDA




PEDAGOGIK TEXNOLOGIYALARDAN FOYDALANISHNING

10

NAZARIY ASOSLARI………………………………………………..




1.1.Pedagogik texnologiya tushunchasining nazariy asoslari ………….

10

1.2.Pedagogik texnologiya loyihalari: ilmiy yondashuvlar va




yechimlar………………………………………………………………...

27

1.3.Boshlang‘ich sinf matematika darslarida interfaol metodlari va




ularning tavsifi………………………………………………………….

34

Birinchi bob bo‘yicha xulosa …………………………………………

43


2-BOB. BOSHLANG’ICH SINF MATEMATIKA DARSLARIDA
PEDAGOGIK TEXNOLOGIYALARNI TATBIQ ETISH 45


METODIKASI…………………………….............................................




2.1. Matematika fanini o‘qitishda ta‘lim texnologiyani tatbiq




etishning o‘ziga xos jihatlari…………………………………………….

45

2.2. 1-2 sinf matematika darslarida pedagogik texnologiyalaridan




foydalanish………………………………………………………………

67

2.3. 3-4 sinf matematika darslarida pedagogik texnologiyalaridan




foydalanish……………………………………………………………….

75

Ikkinchi bob bo‘yicha xulosa………………………………………….

94

3-BOB. TAJRIBA - SINOV ISHLARINI O’TKAZISH VA

95

NATIJALAR TAHLILI ….....................................................................




3.1. Pedagogik tajriba – sinov maqsadi va vazifalari…………………

95

3.2. Pedagogik tajriba – sinov natijalari va uning tahlili……………..

101

Uchinchi bob bo‘yicha xulosa………………………………………….

103

XULOSA ………………………………………………………………..

106

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR……………………………..

107

2








KIRISH
















Mavzuning

dolzarbligi.

Har

tomonlama

barkamol

insonni

shakllantirish bugungi

jamiyatimiz oldida turgan dolzarb masalalardan biri bo‘lib

qolmoqda. Hozirgi maktab o‘rindiqlarida o‘tirgan

yosh avlod ertaga bizning

qo‘limizdan ishimizni

oladigan, hayotimizni

davom

ettirib, o‘zidan

keyingi

avlodga

yetkazuvchi vorislarimiz, O‘zbekiston buyuk kelajagining egalaridir! Shu

sababli

Prezidentimiz

Islom Karimov

butun

mamlakatimiz

diqqat

e‘tiborini

barkamol avlod tarbiyasiga qaratmoqda.


2010- yili ‖Barkamol avlod yili‖deb e‘lon qilindi. Bu albatta bejiz emasdir.
2009 – yil 5-dekabr O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti I. Karimovning
―O‘zbekiston konstitutsiyasi – biz uchun demokratik taraqqiyot yo‘lida va fuqarolik jamiyatini barpo etishda mustahkam poydevoridir‖ mavzusidagi ma‘ruzasida aytganidek: ―Barkamol avlod haqida so‘z borganda, davlat ta‘lim standartlarini, o‘quv dasturlari va o‘quv adabiyotlarini takomillashtirish, oliy va o‘rta maxsus ta‘lim, umumta‘lim tizimida ta‘lim yo‘nalishlari va mutaxassisiliklarini bugungi kun talablari nuqtai nazaridan qayta ko‘rib chiqish zarur. Shuningdek, o‘quv jarayoniga yangi axborot va pedagogik texnologiyalarni keng joriy etish, bolalarimizni komil inson etib tarbiyalashda jonbozlik
ko‘rsatadigan o‘qituvchi va domlalarga e‘tiborimizni yanada oshirish, qisqacha aytganda, ta‘lim – tarbiya tizimini sifat jihatidan butunlay yangi bosqichga ko‘tarish diqqatimiz markazida bo‘lishi darkor. ‖ - dedilar. Shu sababli zamon


talablariga to‘liq

javob

bera oladigan pedagogik texnologiyalarini boshlang‘ich

sinf matematika darslarida ham

joriy qilish ishlari hozirgi davr

talabidir. [3]

O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimovning O‘zbekiston Respublikasi

Oliy majlisi Qonunchilik

palatasi va Senatining 2010-yil 27-yanvar kuni bo‘lib

o‘tgan qo‘shma

majlisidagi

―Mamlakatni modernizatsiya

qilish va kuchli

fuqarolik jamiyati barpo etish – ustivor maqsadimiz‖ hamda Vazirlar mahkamasining 2010-yil 29-yanvar kuni bo‘lib o‘tgan majlisidagi ―Asosiy vazifamiz-Vatanimiz taraqqiyotini va xalqimiz faravonligini yanada yuksaltirish‖



3


mavzularidagi ma‘ruzalari mazmun-mohiyati va undagi xulosalarni o‘rganish
yuzasidan Vazirlar mahkamasining 2010-yil 23-fevraldagi 101-F –sonli farmoyishi
bilan bilan tasdiqlangan tashkiliy tadbirlarni amaliyotga joriy etish
jamiyatimizdagi kun tartibidagi bosh masalalardan biridir.
Prezidentimiz o‘z ma‘ruzasida ― ....mamlakatni modernizatsiya qilish va
kuchli fuqarolik jamiyatini barpo etish ustivor maqsadimiz‖ degan fikr
mulohazalaridan jamiyatimizda barkamol avlodni tarbiyalash boshlang‘ich ta‘limning asosiy vazifalardin biri ekanligi gavdalanadi. Ayniqsa, bo‘lajak
boshlang‘ich sinf o‘qituvchlari ta‘lim va tarbiyaning tub maqsadi kuchli fuqarolik jamiyatining barpo etilishiga xizmat qilishi asosiy maqsadimiz ekanligi Sharqona tarbiya mazmunida his etilishi zaruriyati mavjuddir.[1]
Shuningdek, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining ―Barkamol avlod yili‖ davlat dasturi to‘g‘risidagi Qarorida mamlakatimizda sog‘lom va barkamol
avlodni tarbiyalash yoshlarning o‘z ijodiy va intellektual salohiyatini ro‘yobga chiqarish bo‘yicha qo‘yilgan vazifalarda ―....ta‘lim jarayoniga yangi axborot kommunikatsiya va pedagogik texnologiyalarni, elektron darsliklar, multimediya
vositalarini keng joriy etish orqali mamlakatimiz maktablarida, kasb-hunar kollejlari, litseylari va Oliy o‘quv yurtlarida o‘qitish sifatini tubdan yaxshilash …
samarali tizimini yanada rivojlantirish‖ ko‘zda tutilganligi dolzarb
vazifalarimizdan biridir.[1]
Yurtboshimiz Islom Abdug‘aniyevich Karimov o‘zining ―Yuksak ma‘naviyat – yengilmas kuch‖ asarida ta‘lim – tarbiya haqida quyidagi fikrlarni bildirgan. ―Ma‘naviyatni shakllantirishga bevosita ta‘sir qiladigan yana bir muhim hayotiy omil – bu ta‘lim – tarbiya tizimi bilan chambarchas bog‘liqdir.
Ma‘lumki, ota – bobolarimiz qadimdan bebaho boylik bo‘lmish ilm – u ma‘rifat, ta‘lim va tarbiyani inson kamoloti va millat ravnaqining eng asosiy sharti va garovi deb bilgan‖. [3]
Albbatta, ta‘lim – tarbiya – ong mahsuli, lekin ayni vaqtda ong darajasi va uning rivojini ham belgilaydigan, ya‘ni xalq ma‘naviyatini shakllantiradigan va

4


boyitadigan eng muhim omildir. Binobarin, ta‘lim – tarbiya tizimini va shu asosda ongni o‘zgartirmasdan turib, ma‘naviyatni rivojlantirib bo‘lmaydi.
Shu bois bu sohada yuzaki, rasmiy yondashuvlarga, puxta o‘ylanmagan ishlarga mutloqo yo‘l qo‘yib bo‘lmaydi. Maktab ta‘lim – tarbiya masalasi davlat
va jamiyat nazoratida bo‘lishi asosiy qonunimizda belgilab qo‘yilgan. Shu bilan birga, bu keng jamoatchilik, butun xalqimizning ishtiroki va qo‘llab – quvvatlashishini talab qiladigan umummilliy masaladir.
Shuni unutmasligimiz kerakki, kelajagimiz poydevori bilim dargohlarida
yaratiladi, boshqacha aytganda, xalqimizning ertangi kuni qanday bo‘lishi
farzandlarining bugungi qanday ta‘lim va tarbiya olishiga bog‘liq.
Buning uchun har qaysi ota – ona, ustoz va murabbiy har bir bola timsolida avvalo shaxsni ko‘rishi zarur. Ana shu oddiy talabdan kelib chiqqan
holda, farzandlarimizni mustaqil va keng fikrlash qobiliyatiga ega bo‘lgan ongli yashaydigan komil insonlar etib voya yetkazish – ta‘lim – tarbiya sohasining asosiy maqsadi va vazifasi bo‘lishi lozim, deb qabul qilishimiz kerak. Bu esa ta‘lim – tarbiya ishini uyg‘un holda olib borishni talab etadi.


Ta‘limni

tarbiyadan,

tarbiyani

esa ta‘limdan

ajratib bo‘lmaydi. Bu

sharqona qarash, sharqona hayot falsafasi.






















Yurtimizda

Kadrlar

tayyorlash

milliy dasturining uzviy

va

mantiqiy

davomi

bo‘lgan 2004 – 2009 yilarda

maktab ta‘limini rivojlantirish

umummilliy davlat

dasturi qabul qilindi.


































―Yangi

tamoyillar

asosida

rivojlanayotgan

ta‘lim tizimi yosh

avlodni

barkamol,

ma‘naviy yetuk

inson

sifatida

shakllantirishda

qarata

olgandir‖-

deyiladi kadrlar tayyorlash milliy dasturida.

Hozirgi kunda

ta‘lim




tizimida

jumladan boshlang‘ich sinf

matematika

darslarida pedagogik texnologiyalarni

qo‘llashning nazariy

hamda amaliy asoslarni

yaratish zarurdir.







Hozirda




o‘qituvchilarning

yuqori




kasbiy

tayyorgarlikka,

pedagogik

mahoratga, yuksak

ma‘naviy – axloqiy

fazilatlarga, mafkura borasida chuqur

5


bilimlarga ega bo‘lishi, ta‘lim – tarbiya ishlarida zamonaviy pedagogik texnologiyalar, interfaol usullardan samarali foydalanishi davr talabi hisoblanadi.
Yosh avlodning har tomonlama yetuk, bilimli, yuksak ma‘naviyatli, barkamol, vatanparvar shaxslar bo‘lib yetishishini ta‘minlash yo‘lida amalga oshirilayotgan ulkan bunyodkorlik ishlarining eng asosiy bo‘g‘ini sifatida pedagogik xodimlarning yuqori ilmiy, metodik bilimlarga hamda amaliy ishlash bo‘yicha yuksak mahoratga ega bo‘lishlarini ta‘minlash yuzasidan zarur chora –tadbirlarni amalga oshirish hisoblanadi.
Hozirda har bir maktabda ta‘lim – tarbiya saramadorligini oshirish jiddiy vazifa bo‘lib turibdi. Buning uchun har bir o‘qituvchi o‘z fanini o‘qitishning eng samarali zamonaviy pedagogik texnologiyalarini puxta bilishi va bu sohadagi yangiliklarni uzluksiz o‘rganib borishi orqali o‘z kasbiy mahoratini muntazam oshirib borishi talab qilinadi.
Ta‘lim jarayoniga pedagogik texnologiyalarni olib kirish ―Kadrlar tayyorlash milliy dasturi‖ning ikkinchi bosqich vazifalaridan biridir. Ta‘lim - kelajakdagi muvaffaqiyatlar kaliti ekan, uning mahsuli sifatida bugungi o‘quvchi kelajakda huquqiy-demokratik jamiyat a‘zosi sifatida bu jamiyat hayotida to‘laqonli ishtirok eta olishi, zamonning bozor iqtisodiyoti qo‘yayotgan talablariga to‘la javob bera olishi kerak. Axborot oqimi keskin ortgan,turli yangiliklar hayotimizga shitob bilan kirib kelayotgan davrda mustaqil tanqidiy fikrlash ko‘nikmalariga ega bo‘lgan,yangilikni o‘rganishga doim tayyor bo‘lgan, hamkorlikdan cho‘chimaydigan , muloqotga erkin kirisha oladigan shaxsni tarbiyalash ta‘lim-tarbiya jarayonining asosiy maqsadi bo‘lishi kerak va bu borada ta‘limda yangi texnologiyalarning qo‘llanishiga yo‘l ochilishi maqsadga erishish yo‘lidagi to‘g‘ri qadamdir. Hozirgi kunda
yangi texnologiya elementi bo‘lgan interfaol usullardan keng foydalanilmoqda.

Umumiy o‘rta-ta‘lim jarayonining sifati va samaradorligini oshirish uchun, jumladan uzluksiz matematik ta‘lim tizimi jarayonida pedagogik



6


tajribani o‘rganish va yoyish, zamonaviy pedagogik texnologiyalarning nazariy hamda amaliy asoslarini yaratish zarurdir.
Boshlang‘ich sinf matematik darslarida pedagogik texnologiyadan
foydalanib dars o‘tilsa, o‘qitish jarayonni takomillashadi. Magistrlik
dissertatsiyasining dolzarbligi ana shu bilan asoslanadi.

Yüklə 1,85 Mb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   34




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2025
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin