Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

3. Amaliy ta’lim metodlari. Mashq amaliy metodning asosiy metodlaridan biri hisoblanadi. Mashq о‘tkazishning asosiy maqsadi о‘qitish jarayonida ta’lim oluvchilar texnika va kasbiy fanlar bо‘yicha egallagan bilimlarini amaliyotda qо‘llay olish borasidagi kо‘nikmalarga bо‘lishlari taminlashdan iboratdir. Tlim oluvchilarning bilimlarini mustahkamlashda ham mashqlarning о‘rni katta. Barcha mashqlarni 3 ta asosiy tipga ajratish mumkin: reproduktiv badiiy, izlanuvchanlik.

Reproduktiv mashq - bu tipdagi mashqlarni bajarishda ta’lim oluvchilar qurilmaning tuzilishi, materiali, asbob-uskunalar, yozma vazifalarini о‘rganishadi. Reproduktiv mashqda chizma, sxema, grafik va diagrammalar muhokama qilinadi hamda ta’lim oluvchilar tomonidan ular bajaradi. Kasbiy fanlar bо‘yicha texnik xujjatlar – stanok pasportlari va texnologik kartalarni о‘rganish mumkin.

Bu mashqda berilgan mazmundagi bilimlarni qо‘llashilgandir.

Badiiy mashq. Ta’lim oluvchilar bu turdagi mashqlarni bajarishda egallagan bilim va malakalaridan turli xil kombinatsiyalarda foydalanishadi, yahni oldiga qо‘yilgan vazifalar yuzasidan mustaqil ravishda original javoblarini topishadi. Badiiy mashq turlaridan biri produktiv masalalarni hal qilishdir, ya’ni, tanlash (asbob, ishlov berish turi, sozlovchi mexanizm), taqqoslash va baholash (ishning bajarilish yо‘li, asboblarning qо‘llanilishi, jarayonlar) aniqlashga bog‘liq bо‘lgan (texnik talab, aloqadorlik), turli xil texnik jarayonlarni tushuntirish. Bu turdagi mashqlar orqali о‘rganilayotgan mashina, mexanizm, qurilmalarining sxemalari tuziladi. Ta’lim oluvchilar bu orqali ikkinchi darajalisidan asosiysini, keraklisini ajratib olishadi.

Izlanish mashqi – bu ham egallangan bilimlarni mashqlarda badiiy qо‘llash usuli bо‘lib, ta’lim oluvchilarning fikrlash qobiliyatini о‘stirishga yordam beradi. Izlanish metodining texnika va kasbiy fanlarga tegishlik bо‘lgan turlari.