Noorganik moddalar

5 .8 -ja d v a l
A M M I A K I S H L A B C H I Q A R I S H U C H U N X O M A S H Y O B A Z A S I N I N G
S T R U K T U R A S I N I 0 ‘Z G A R I S H I
T / r
X o m a sh y o tu ri
X o m a sh y o sifatid ag i yoqilgN u lu s h i (% ) 
y illa r b o ‘y ich a
1960
1965
1970
1975
1982
1.
Q a ttiq y oqilg‘i 
(to s h k o ‘m ir, koks)
32,0
15,9
10,4
5,7
1,8
2 .
K oks gazi
32,1
18,2
14,2
11,7
3,6
3.
T a b iiy va y o ‘ld o sh g a z la r
16,3
59 ,9
72,3
79 ,6
93,0
4.
B o sh q a g a z la r
19,3
6,0
3,1
3,0
1,6
Y u q o r i d a g i 5 . 8 - j a d v a l d a n k o ‘r i ni b t u r i b d i k i , x o m a s h y o baz asi
s t r u k t u r a s i d a 1960-yil larda q a t ti q y o q i l g ‘i va koks gazi ust uvor l ik 
qi lgan b o ‘lsa, 1982-yill arda h a m d a hozirgi v a q t g a kelib, b a r c h a t ur -
dagi x o m a s h y o l a r ul ushi keskin k a m a y i b , t abii y va yoMdosh g az la r
u l u s hi , a k s i n c h a , keskin or t ib ket ganli gini k o ‘r a m i z . B u n i n g asosiy 
s a b a b l a r i 5 . 8 - j a d v a l i d a k o ‘r s a t i l g a n i d e k , t a b i i y g a z q o ‘l l a n g a n d a
a m m i a k ishlab ch i qa r ish u c h u n z a r u r b o ‘lgan v o d o r o d ol ishga n is ba ­
t a n eng k a m e n e rg i ya s a r f b o 'l i s h i d a di r .
S h u n d a y qilib, sintetik a m m i a k ishlab chi qar ish u c h u n asosiy x o m -
a s h y o l a r d a n biri b o ‘lgan v o d o r o d o l i s h n i n g e n g o p t i m a l usuli bu
5. 7-j adval da k o ‘rsatilgan, y a ’ni tabiiy gazni 3 M P a b o s i m d a suv b u g ‘i- 
li konversiyasi b o ‘lib h a m d a bu v o d o r o d d a n esa u n u m d o r l i g i a m m i a k
b o ‘y ic ha k u n i g a 1200— 1500 t o n n a n i t ashki l e t u v c h i q u r i l m a l a r d a n
f o yd a l a n i s h d i r . Bu usul 0 ‘z b e ki st on k i m y o k o r x o n a l a r i d a h a m keng 
q o ‘l l a n i l m o q da .
182

---