4 ( H P 0 3)n + 2 n H 20 = 2 n H 4P 20 7
2
п
Н 4Р 20 7 + 2
п
Н 20 = 4
п
Н 3Р 0 4.
J a r a y o n n i n g yig‘indi te n g la m a s i quy id ag i k o ‘rin ish g a ega b o ‘ladi:
P 4O 10 + 6 H 20 = 4 H 3P 0 4.
F o s f o r n in g y o n is h va g id ra ta ts iy a j a r a y o n i issiqlik c h iq is h b ila n
ketadi. 1 kg fosfor y onish d avrida 23614 kJ issiqlik b e ra d i, gidratatsiya
d a v r id a 3035 kJ, yoki h a r 1 t fosfor kislotasiga 1017 kJ issiqlik t o ‘g ‘ri
keladi. T e r m i k fosfor kislo ta sin i ikki usul b ila n b ir b o s q ic h li va ikki
b o sq ic h li te x n o lo g iy a b o ‘y ic h a o lish m u m k in .
Bir b o sq ich li texno lo g iy a s o d d a b o ‘lib, fo sfo rn in g fosfor a n g id r i
diga q a d a r oksidlab m axsus m i n o r a d a suv bilan ishlashga asoslangan.
Bu usul b o 'y i c h a p e c h d a n c h iq q a n fosfor g az in in g tarkibidagi a ra la s h
m a la r fosfor kislotasini ifloslantirishi sababli m i n o r a l a r h a jm i k atta
b o ‘lishi kerak. S h u n in g u c h u n s a n o a td a k o ‘p r o q ik k in ch i usul, y a ’ni
ikki b o sqichli texno lo g iy a qoMlaniladi. Bu te x n o lo g iy a b o ‘y ich a p e c h
d a n c h i q q a n fosfor k o n d e n s a ts iy a la n a d i va s o ‘n g ra fosfor kislotasiga
q ay ta ishlanadi. Bu s h a r o itd a fosfor kislotasi to z a va fosfor ajratib
o lin g a n d a n s o ‘ng qo lg an gaz n in g issiqligidan fo y d a la n ish m u m k in .
S h u n d a y qilib , e l e m e n t a r s u y u q fo sfo r m a x s u s y o q ish m in o ra s ig a
yuborilib, h a v o is h tiro k id a y o n d irilad i. H osil b o ‘lgan fosfor angidridi
g id ra ta tsiy a m in o ra s ig a yub o rilib , suv b ila n ish lan ad i. H a r o r a t yuqori
( 8 0 0 — 1000°) b o 'l g a n i s a b a b li avva lo m e t a f o s f o r k is lo ta s i, g a z la r
s o v ig a n d a n s o ‘ng t u m a n h o l a t d a o rto f o s f o r kislo ta si hosil boMadi.
M ax su s s o v itg ic h d a so v itilg an kislo ta m a h s u l o t sifa tid a j o ‘natilad i.
G id r a ta ts iy a m i n o r a s id a n c h iq q a n g a z e le k tr o filtr orq a li a tm o s fe r a g a
c h iq a z ilib y u b o rila d i.
T e r m i k fo sfo r kislotasi to z a va y u q o ri k o n s e n tr a ts iy a lik boMgani
sababli a s o s a n fosfor tu z la r i olish u c h u n x o m a s h y o sifa tid a qoMla
n ila d i, a m m o b u navli kislota k a tta e n e rg iy a s a r f boMgani sababli
E F K d a n a n c h a q i m m a tg a tu s h a d i.
Dostları ilə paylaş: