Noorganik moddalar

H A V O N I O X I R G I B O S I M I R , = 0 , 1 M P a G A C H A
D R O S S E L L A S H N A T I J A S I D A U N I N G T E M P E R A T U R A S I ( Д / )
P A S A Y I S H I G A B O S H L A N G ‘I C H B O S I M (/?2)
VA B O S H L A N G ‘I C H T E M P E R A T U R A N I N G T A ’S I R I
T /r
Havoning boshlangMch
temperaturasi, К
Havoning boshlangMch bosimi (R
2
), MPa
5
10
15
2 0
1
.
303
10,3
2 0 , 0
27,3
34,0
2
.
223
21,9
43,8
61,2
72,7
3 . 2 - j a d v a l d a n h a v o n i d ros se l la ni sh effekti 
A T
d r o s s e l l a n i s h d a n
avvalgi R 2 va keyingi R, b o s i m l a r a y i rma si ( R j - R , ) ga t a x m i n a n
p r o p o r s i o n a l ekanligi k o ‘rini b t uribdi .
I z o t e r m i k s h a r o i t l a r d a g az ni siqish u c h u n s a r f l a n a d i g a n e n e r g i y a
ga p r o p o r s i o n a l d i r .
b o s i m l a r n i s b a t i l o g a r i f m i g a , y a ’ni lg 
~
V 1 ,
H a v o n i n g b o sh l a n g M ch b o s i m R, = 0,1 M P a g a d r o ss e l l ag a n d a g i
dr ossel lani sh effekti xuddi s hu h av on i R 2 = 10 M P a d a n oxirgi b os i m 
R, = 0,1 M P a g a c h a dr ossellash ef fektiga q a r a g a n d a ikki m a r o t a b a
k o ‘p b o ‘l s a - d a , l ekin b u j a r a y o n d a g i e n e r g i y a sarfi j a m i b o ‘lib 15% 
ga gi na o s h a r e k a n, xolos.
B u n d a n kelib c h i q ad i ki , c h u q u r sov uq l i k ol ish u c h u n d ro ss el l a-
ni shga q a d a r g a z n i n g dast labki bo s hl an g Mc h b o s im i iloji b o r i c h a
yuqori boMgani m a ’qul ekan. A m al i y o t da h a v o n i ajratish u c h u n kerak 
boMadigan c h u q u r sovuqlikni drossellash usuli bil an hosil qilish u c h u n
h a v o n i n g b os hl angMc h b o s i m i n i R 2 = 20 M P a ga t e n g qilish qoMla- 
nadi. U n d a n yu qo ri b o s i m l a r n i qoMlash q oMl anadi ga n k o m p r e s s o r
(gazni siqib, b o s i m i n i os hi ri b b e r u v c h i ) a g r e ga t l a r i n i m u r a k k a b l a -
s hi s hi ga v a q i m m a t l a s h i s h i g a , o x i r - o q i b a t i s h l a b c h i q a r i l a y o t g a n
s o v u q l i k n i n g nar xi o s hi b keti shiga olib kel adi . Bu salbiy h ol a t g a 
u m u m a n yoM q o ‘yib boMmaydi.
D r o s se l l a n i s h j a r a y o n i o d di y va a r z o n j i h o z — dr os sel las h ventili 
( 3 . 1-r asm) d a a m a l g a oshiriladi.
C h u q u r sovuqlik ol is hning z a m o n a v i y va y u q o r i sa ma r al i usul lari ­
d a n biri — siqi lgan ga z la rn i i z o e n t r o p k e n g ay t i r i s h usul idir . G a z l a r ­
ni ng i z o e n t r o p kenga yishi d eb , siqilgan g a z l a r n i e n t r o p i y a d o i m i y -
82

---