Noorganik moddalar

V
 = 1 + I + I . I + I I
i +... 
= ‘,5 
h a j m
(9. 23)
u l a r yig‘indi si 1,5 g a t e n g b o ‘ladi. Bu y e r d a n m a ’l u m b o ‘ladi ki, 1 
h a j m N O ni N 0
2
ga o ks idl ab, H N O , olish u c h u n 1,5 h aj m o z o d
h a j m k e r a k b o ‘ladi.
Bu y e r d a n kelib c h i q a d i k i , az ot o ks idl ar i ni suv b i lan a b s o r b s i y a ­
lab ni t ra t kislotasiga t o ‘liq q ay t a i shlash n a z a r i y j i h a t d a n m u m k i n
e m a s e k a n . Bu d e g a n s o ‘z, a m a l i y j i h a t d a n h a m a b s o r b si o n m i n o -
r a d a n t as hl ab y u bor i la yot ga n gazlar t arki bi da d o i m o m a ’l u m m i q d o r -
d a a b s o r b s i y a l a n m a y q o lg an az ot oksidlari boMishi m u m k i n . Bu azot 
o k s i d l a r i n i n g m i q d o r i b i r q a t o r t e x n o l o g i k o m i l l a r g a b o g ‘liqdir:
267

---

a b s or b si ya j a r a y o n i d a g i t e m p e r a t u r a , b o s i m , k i s l o t a n i n g k o n s e n ­
tratsiyasi va ho ka z ol ar .
B o s i m n i n g ortishi, t e m p e r a t u r a n i n g va ki sl ota k o ns e n t r a t s i y a s i -
ni ng p a s a y i sh i d a a z o t di ok s i d in i a z o t ki slotasiga ayl an t i ri sh dar ajasi 
or t ishi ga er ishi ladi .
S h u n i t a ’ki dl ash ker akki, N O ni N O , ga o k s i d l an i s h dar aj asi ni
ort ti ri sh — b o s h q a o m i l l a r q at or i a b s o r b si o n m i n o r a ichi dagi o z o d
h a j m g a, a n i q r o g ‘i, u n i n g kattaligiga, y u t i l a y o t g a n a z o t o k s i d l a r i n i ng
m i q d o r i esa — bu gaz l a r ni suyuql ik, y a ’ni suv yoki k u c h s i z ni trat
kislotasi b i lan u c h r a s h i s h yuzasiga, a n i q r o g ‘i, u n i n g n a q a d a r k o ‘pl i- 
giga b o g ‘liqdir.
Azot oksi dl ari ni ng absorbsiyasi nit rat kislotasining konsentratsiyasi 
65% ga y e t g a n d a a ma l i y j i h a t d a n t o ‘xtaydi. Bu k o n s e n t r a ts i ya n i 65% 
d a n oshirib b o ‘lmasl igining asosiy saba bla r i dan biri — bu gaz fazasida 
N 0 2 ga q a d a r ok s i d l an i s h tezligi ki ch i k b o ' l g a n N O ni ng m i q d o r i
j u d a ozl igi dadi r.