Noorganik moddalar

m arkazdan q o c h m a sirkulatsiya nasoslari; 
I I —
suvli so v i t-
gic h lar; 
12 
—
ok sidla sh minora si; 
13 
—
sa nita r minoralar.

---

H a v o n i m e x a n i k va k i m y o vi y a r a l a s h m a l a r d a n t o za l a s h u c h u n
e l a k s i m o n k o ‘pikli yuvgi ch ( / ) va qatt iq q o g ‘ozli filtr (
2
) o ' r nat il ga n.
O m b o r d a n k el a y o t g a n g a z holidagi a m m i a k h a m q at ti q q o g ‘ozli filtr 
( J ) d a h a r xil m e x a n i k a r a l a s h m a l a r d a n t o z a l a n a d i . A r a l a s h m a l a r ­
d a n t o z a l a n g a n a t m o s f e r a havosi va a m m i a k q o ‘shilib, a m m i a k - h a v o
a r a l a s h m a s i n i hosil qi ladi lar. Bu a r a l a s h m a tarkibidaigi a m m i a k m i q ­
d o r i 10— 11,5 ( h) % a t r o f i d a b o ‘ladi. A m m i a k - h a v o a r a l a s h ma s i n i
b u t u n a z o t ki sl ota q u r i l m a s i b o ‘y i c h a h a r ak a t i v e n t i l a t o r
( 4)
orqali 
a m a l g a oshi ri ladi . S o ‘n g r a a m m i a k - h a v o a r a l as h m a s i k o n t a k t a p p a ­
rati ( 5 ) ga be r il a d i v a b u a p p a r a t d a si nt et i k a m m i a k n i h avoda gi
ki s l o r od h i s o b i g a p l a t i n a k a t a l i z a to r i i s h t i r o k i d a 1073 К a t r o f id a
o k s i d l an i s h j a r a y o n i ket ib, a z o t m o n o o k s i d i hosil b o ‘ladi.
Q a y n o q n i t r o z a gazlari k o n t a k t a p p a r a t i ( 5 ) d a n c h i qi b , q o z o n -
f o y d a l a n g i c h (
6
) ga b o r a d i . U yer ga d i st i l l an ga n t o z a suv berilib, 
n i t r o z a gazlari issiqligi h i s o b ig a bu suv o ‘ta qi zi ga n b u g ‘ga a y l a n a ­
di, b u n i n g h i s o b i g a es a n i t r o z a gazlari t e m p e r a t u r a 523 К g a c h a p a ­
sayadi. S o ‘n g r a n i t r o z a g az la r i q o b i q - q u v u r l i s ov i t g ic h la r ( r a s m d a
b i r d o n a s i k o ‘r s atil gan) ( 7 ) d a suv bilan 303 К g a c h a sovitiladi. Bu 
v a q t d a n i t r o z a gazlari t ark i bi da g i suv b u g ‘lari k o n d e n s a t l a n a d i , az ot
m o n o o k s i d i n i n g k i c h i k b i r o z g i n a qi smi az ot d i o k s i d i g a c h a o k si dl a-
nib, u n i n g m a ’l u m b i r qi smi k o n d e n s a t bi lan yutilib, konsentratsi yasi 
30% ga y a q i n b o ‘lgan k u c h s i z az ot kislotasini hosi l qiladi. Sovitgich
( 7 ) l a r d a a m m o n i y selitrasi N H
4
N 0
3
h a m u s h l ab qol i na d i . O d a t d a ,
a m m o n i y selitrasi k o n t a k t a p p a r a t i ( 5 ) d a n c h i q a y o t g a n n i t r oz a 
g a z l a r i d a p l a t i n a k a t a l i z a t o r i d a n o ‘tib ketib q o l g a n k o n t a k t a p pa ra t i 
( 5 ) ni q i zd i ri s h p a y t i d a yoki k o n t a k t a p p a r a t i ( 5 ) ni n o t o ‘g ‘ri rejim 
as os id a i shl ashi ga y o ‘l q o ^ i l g a n d a yoki n o z i k p l a t i n a kat al iza tor lar i
t o ‘rlari t es hi l ib k e t g a n h o l l a r d a a m m i a k bilan r eaks iyaga kirishish 
na t i j as i da hosil b o ‘ladi.
S h u n d a n s o ‘ng, n i t r o z a gazlari g a z pu fl ag ic h
{8)
orqali kisl otaga 
c h i d a m l i R a s hi g hal qal ar i b i lan t o ‘ldirilgan a bs or b s io n m i n o r a l a r
( 9)
g a b e r i l a d i . U l a r n i n g s o n i a m a l i y o t d a
6
d a n
8
t a g a c h a b o ‘lishi 
m u m k i n .
A z o t kislotasi hosil qilish u c h u n k e r ak b o ‘lgan t ex n ol o g i k suv 
a b s o r b s i o n m i n o r a l a r
( 9)
n in g n i t r oz a gazlari b o ' y i c h a e n g oxirgi - 
siga na s os