Umumiy o’qitish bo’yicha ko’rsatmalar. Inklyuziv ta’lim bu birinchi o’rinda yaxshi umumiy ta’limdir. U o’z ichiga quyidagilarni oladi:
O’zingizda mavjud barcha narsadan foydalaning.
Bolaning qiziqishini uyg’otadigan qo’llanmalardan foydalanishga harakat qiling. Boladan barmoqlari va qo’llaridan foydalinishini talab qiluvchi ko’p-maqsadli qo’llanmalarni taklif eting. Bolalar o’zlarining 5 ta sezgi organlari orqali o’rganishadi: ko’rish, eshitish, tam bilish, xidlash va ushlab ko’rish. Shu sababli bola ko’ra oladigan, eshita oladigan, ta’mini bila oladigan, hidini seza oladigan va ushlab ko’ra oladigan qo’llanmalardan foydalaning.
Taxlil qilinadigan topshiriqlar. Topshiriq odatda juda ko’p kichik topshiriqlardan iborat bo’ladi. Bir bosqichda amalga oshiriladigan topshiriq yo’q. Bolani mashg’ulotni muvaffiqiyatli bajarishi uchun mashg’ulotni bir nechakichik bo’limlarga bo’lib tashlang.
Mashqlar ketma-ketligi. Dastlab oson mashqlardan boshlang. So’ngra bola oldingi mashqni o’zlashtirib borgan sari, mashqlarni qiyinlashtirib boring.
O’zgaruvchan bo’ling. Jiddiy mashqlarni uyushtirilgan erkin o’yinlar va loyihalar bilan almashtirib turing.
Yakkalab qo’ymang. Bolani individual ravishda o’qitish, uni yakkalab qo’yish degani emas. Bundan farqli o’laroq har bir mashq barcha bolalar qatnasha oladigan holda o’rganish jarayoniga aylantirilishi kerak.
Chiqarib tashlash yakkalash deganidir va yakkalash degani esa boshqacha va yomon muomalada bo’lishdir.
Hech qaysi bola ham ma narsani a’lo darajada bilmaydi va hamma narsani birdek o’zlashtirolmaydi deya olmaymiz. Barcha bolalarga, sinfdoshlariga yordam berish uchun imkoniyat yaratish kerak va ularga yordam berish kerak.
Soddalashtiring. O’rganish topshiriqlarini iloji boricha soddalashtiring. Ko’rsatmalaringizning xato emasligiga amin bo’ling. Bir nechta so’zdan foydalaning. Sekin va aniq gapiring. Biror bir narsani qanday qilishni aytibgina qolmay uni qanday qilishni ham ko’rsatib bering! Topshiriqlardagi har bir vazifa shu darajada sodda bo’lsinki, bolaning o’zi mustaqil ravishda topshiriqlarni bajara olsin.21
