Vulkanit bog'lovchi
(V) sintetik kauchukka 25 % gacha
oltingugurt qo‘shib tayyorlanadi. Hosil qilingan massa qorishtiriladi
va unga abraziv material aralashtiriladi. Vulkanit bogiovchi
yordamida tayyorlangan jilvirlash asbob (tosh) larining qattiqligi va
elastikligi yuqori boiadi. Bogiovchining bu xususiyati qalinligi 0,8
mm gacha va diametri 150 mm gacha boigan jilvirlash toshlari
tayyorlashga imkon beradi. Bunday dumaloq toshlar katta (75 m/s
gacha) aylanma tezlikda ishlashi mumkin, zarb yuklanishlariga
chidamli, nozik jilvirlashda, oicham iga yetkazish hamda jilolashda
ishlatiladi. Bunday jilvirlash toshlarining asosiy kamchiliklari
shundaki, ular kam g‘ovak boiadi, bu esa ulaming tez silliqlanib
olishiga olib boradi, bundan tashqari, ular haroratning ko‘tarilishiga
uncha bardosh bermaydi, chunki 150-200 °C dayoq bogiovchi
yumshaydi va abraziv donalari bogiovchiga botib kiradi, bu esa ko‘p
sovituvchi suyuqlik ishlatishni talab etadi.
201
Bakelit b o g ‘lovchi
(B). Karbol kislotasi bilan formalindan sun’iy
smola-bakelit tarzida tayyorlanadi. Bakelit bog‘lovchili jilvirlash
toshlari yetarli darajada puxta va elastik bo‘ladi. Bunday jilvirlash
toshlari turli-tuman ishlar uchun, shuningdek, qirqib tushirishda va
shakldor yuzalami jilvirlashda ishlatiladi. Ular sovitish suyuqligisiz
ham, sovitish suyuqligi ishlatib ham jilvirlashda 75 m/s gacha tezlikda
ishlashga imkon beradi.
Bakelit bog‘lovchili jilvirlash toshlarining asosiy kamchiligi
shuki, yuqori haroratda ulaming puxtaligi pasayadi, ishqorli sovitish
suyuqligi (konsentratsiyasi 1,5 % dan ortiq bo‘lgan eritmalar) ulami
yemiradi va h.
Shuni aytib o‘tish lozimki, jilvirlash asbobining qattiqligi abraziv
material donalarining qattiqligiga emas, balki bog‘lovchi moddaga
bog‘liqdir. BogMovchi modda yumshoq bo isa, abraziv donalari oson
ajralib ketadi va jilvirlash asbobi notekis yeyilishi sababli o ‘z shaklini
yo‘qotadi, natijada unga tez-tez qarab turish kerak bo‘ladi.
Abraziv asbobning qattiqligi zoldir botirish, qum purkash va
chuqurcha parmalash yo‘li bilan aniqlanadi.
202
|