O ‘ zbekiston respublikasi oliy va o ‘ rta maxsus ta ’ lim vazirligi toshkent – 202
Avtomobil saroyi quvvati va tarkibi
Yüklə 7,21 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 4. Marshrutlarda avtomobillarni ishlatish
|
3. Avtomobil saroyi quvvati va tarkibi
Avtomobil saroyi quvvati tushunchasi faqatgina avtomobillar son miqdorigina bo‘lib aniqlanib qolmay, bu ko‘rsatkich bilan saroyda bor barcha tur va modelli avtomobillarning bir yo‘la umumiy yuk ko‘tara olishi, yoki yo‘lovchilar sig‘dira olishi tushuniladi va uni quyidagi formula bilan aniqlanadi: нпк п н х н х н i q Ах q А q А q Ах Q ... 2 2 1 1 [14] Bundaax i -ma’lum model (marka)li avtomobillar soni; Q n - ma’lum modelli avtomobilning nominal yuk ko‘tarish qobiliyati. Avtomobil saroyi tarkibi deyilganda ularda bor avtomobillarning turlari va modellarining umumiy avtomobillar sonidagi foiz hisobidagi ko‘rsatkichdir. Bunday ko‘rsatkichga zarurat, ats oldiga qo‘yilgan vazifalarga bog‘liqdir. Masalan, uyo‘lib tashiluvchi ko‘p miqdorli yuklar uchun samosval avtomobillar zarurati. Xulosa qilib aytilganda avtotransport saroyi tarkibi ekspluatatsiya qilish sharoitiga ko‘ra moslanishi ko‘p jihatdanavtomobillardan samarali foydalanish imkoniyatini yaratib beradi. 4. Marshrutlarda avtomobillarni ishlatish 465 Transport vositasining yuk ko‘tarishi va undan foydalanish. Avtotransport saroyidagi avtomobillarning yuk ko‘tara olishiularning o‘rtacha shartli avtomobil ko‘rsatkichi bilan quyidagicha belgilanadi: i н i ўpт А q Aх q , t[15] Hozirgi kunda yuqorida o‘rtacha shartli avtomobillar yuk ko‘tara olish ko‘rsatkichi o‘cib borish tendensiyasi sezilarli darajada bo‘layotir. Kalendar davr ichida avtomobillar soni o‘zgarishini ularni saroyda bo‘lgan vaqtlarni hisobga oluvchi avtomobil - kun-tonna ko‘rsatkichlarini avtomobil-kunlar ko‘rsatkichiga nisbat qilib quyidagi formula orqali topiladi к i к н i ўpт K А K q Aх q [16] Yuqoridagi formulalar bilan hisoblanib topilgan o‘rtacha yuk ko‘tarish miqdorlari ularning ba’zilari soni kalendar davrida o‘zgarganlik sababiga ko‘ra bir xil bo‘lmaydi. Transport vositasi yuk ko‘tarish darajasini belgilashda statik ( st ) va dinamik ( d ) koeffitsientlardan foydalaniladi. Avtomobillarni yuk ko‘tarish statik koeffitsienti bu amalda tashilgan yuk miqdorini, uning belgilangan (nominal) qobiliyati miqdoriganisbatidir. 1 marta qatnov uchun н а C q q [17] Bir necha qatnov (z yuq )lar uchun ularni o‘rtacha qiymati: к ю н a C Z q q [18] Iboratdir. Har xil masofalarga yoki har xil miqdordagi yuk va yo‘lovchilarni,har xil yuk ko‘tarish avtomobillarni turli masofalarda ishlashlarida statik yuk ko‘tarish koeffitsientidan foydalanish etarli bo‘lmaydi. Shuning uchun,unga qo‘shimcha bajarilgan tkm transport ishlarini tashish jaryonida nominal qobiliyatlardan to‘la foydalanilgandagi miqdori nisbatibo‘lgan dinamik ko‘rsatkich aniqlaniladi. Bir avtomobil va bir necha yukli qatnov uchun bu koeffitsient юк н а к ю юк н а Д L q Р Z l q Р [19] 466 Avtotransport saroyidagi barcha avtomobillar uchun юк н а Д AL q Р [20] Xulosa qilib shuni aytish kerakki, yuk tashish avtomobillaridan foydalanishda ayrim ikki holda statik va dinamik yuk ko‘tarish qobiliyatidan foydalanish koeffitsienti bir-biriga teng bo‘ladi, aenan: 1. Agarda bir avtomobil har xil masofaga va amalda bir xil hajmdagi yuk tashisa, ya’ni q amalda = const. 2. Agar bir avtomobil har xil hajmdagi yukni, bir xil masofaga tashiganda, ya’ni l yuq = const. Bunday hollarda st foydalanish ancha engillik beradi. d dan agar avtomobil bir necha yukli qatnovni har xil masofaga tashib va har safar har xil xajmdagi yukni tashishda foydalaniladi. Yüklə 7,21 Mb. Dostları ilə paylaş:
|