sor m arkaz ta ’sirlansa tomirlar torayishi, d ep re sso r markaz ta ’sirlansa tomirlar
kengayishi kuzatiladi.
Tom irlar tonusiga yuqoridagi markazlardan tashqari oraliq m iya va miya yarim
sharlari po ‘stlog‘i ham ta’sirko‘rsatadi.
Gipotalamusning ayrim markazlari ta ’sirlansa, arterial bosim o ‘zgarganligi
kuzatiladi. Bitta tuzilmani ta’sirlash ham pressor, ham depressor effekt keltirib
chiqaradi. Gipotalamusda pressor tuzilinalar tarqoq tarqalgan boMishiga qaramay,
orqa qismida depressor tuzilmalar k o ‘proq boMadi.
Qon aylanishining boshqarilishida b o sh m iya yarim sharlari p o ‘st!og‘ining
ahamiyati ju d a katta boMishiga qaramay, o ‘tkazi!gan tajribalar natijalari qarama-
qarshidir. Agar tajribada yarim sharlar p o ‘stlog‘i olib tashlansa qon aylanishiga
sezilarli ta ’sir etmaydi. Po‘st!oqning peshana va tepa sohalari elektrik ta ’sirlansa
arterial bosim o ‘zgaradi. Tomirlar torayishi yoki kengayishi kuzatiladi.
Tomirlar tonusini reflektor boshqarilishi tomirlami harakatlantiruvchi markazi
m a’lum tonik aktiv holda bolib, arteriya va arteriolalami qisqargan holatda bo'lishini
ta ’minlaydi. Bu markazning tonusi esa periferiyadagi tom irlar sohasida, gavda
yuzasida yotgan retseptorlardan keluvchi impulslar hamda nerv m arkaziga bevosita
ta ’sirk o ‘rsatuvchigum oralom illargabog‘liq.
V.N. Chernigovskiy bo‘yicha tom irlar tonusini reflektor o ‘zgartiruvchi tomirlar
refleksi ikki guruhga bo‘ linadi:
Dostları ilə paylaş: