a tse tilx o lin g a o rtiq d a ra ja d a se zu v c h an b o ‘ lad i. N e r v d a n m ahrum q ilingan
(denervatsiyalangan) to ‘q im alam ing ortiq d arajad a se z u v c h an lik sabablaridan biri
shuki, to 'q im a lard a ad ren alin n i parchalaydigan fe rm e n t (am inooksidaza) yoki
atsetilxolinni parchalaydigan ferm ent (xolinesteraza) k am ayadi.
T o ‘qim a va a ’z o la rn in g vegetativ innervatsiyasi.
Vegetativ innervatsiyaning ahamiyati.
A v to n o m n e rv tizim ining vazifasi
periferik a ’zolardagi, shuningdek, m arkaziy nerv sistem asidagi m odda almashinuvi,
q o ‘z g ‘aluvchanlik avtom atiyani boshqarishdan iborat. A vtonom nerv tizimi to ‘qim a
a ’zolam ing fiziologik holatini boshqarib va o‘zgartirib, ulam i butun b ir organizmning
shu paytdagi faoliyatiga m oslashtiradi.
A ’zolam ing ishlash sharoitiga qarab, ularga av to n o m n erv tizim i tuzatuvchi
yoki ishgatushiruvchi ta ’sir k o ‘rsatadi. A ’zo av to m atiy ali boMib, uzluksiz ishlasa,
sim patik va parasim patik nervlar orqali keluvchi im p u lslar esa a ’zo faoliyatini faqat
k uchaytirsa yoki su sa y tirsa tu zatuvchi (
korreksiyalovchi
) t a ’sir ko ‘rsatdi, deb
atashadi. A ’zo uzluksiz ishlam asa va unga sim patik y o k i parasim patik nervlar orqali
keluvchi im pulslar a ’zoni q o ‘z g ‘atsa, bunda avtonom n e rv tizim i
ishga solitvchi
ta ’sir ko ‘rsatdi, deb atashadi.
Qo ‘shaloq vegetativ innervatsiya.
A vtonom n erv tiz im id an innervatsiyalangan
a ’zolam ing aksariyati shu tizim ning ikki b o ‘ lim iga - sim p a tik v a parasim patik nerv
tizim iga b o ‘ysunadi. A ’zolarga vegetativ nervlar orqali k elu v ch i im pulslar ta ’sirida
sh u a ’zo lar fao liy atin in g o ‘zg a rish i haqidagi m a ’lu m o tla r quyidagi ja d v a ld a
keltirilgan.
Sim patik va parasim patik b o 'lim la r k o ‘p gin a a ’z o la rg a qaram a-qarshi ta ’sir
k o ‘rsatadi, y a ’ni funksional antagonistlar hiso b lan ad i. N e rv tizim m ing shu ikki
b o 'lim i o ‘rtasidagi
Dostları ilə paylaş: