organining har bir retseptor h u jay rasich o ‘ziqroqshakldabo‘ladi. Hujayraningbir
qutbi asosiy membranaga tayanib turadi, tkkinchi qutbi esa ch ig ‘anoq parda
kanalining bo‘shlig‘ida bo'ladi. Retseptom ing ana shu ikkinchi qutbida 60-70 ta
tuk bor. Retseptor hujayraiaming tuklari ustida parda kanalning boshidan oxirigacha
qoplovchi plastinka (membrana tectoria) yotadi.
8 9 - r a s m .
Kortiy organi:
I — tektorial membrana; 2 —tashqi seiuvchi hujayralar; 3 — ichki sezuvchi hujayralar;
4 -spiral gangliylar; 5 - nerv tolalari; 6 - bozal membrana;
7
—
tayanch hujayralar
Eshiiuv retsepsiyasimexanizmlari.
Tovushlar ta'sirida asosiy membrana tebrana
boshlaydi, birmuncha uzunroq retsep to r tuklari qoplovchi plastinka tegishi
natijasida bukiladi. Tukchalam ing b ir necha gradusga
bukilishi nozik vertikal
iplaming (mikrofiloment) taranglanishiga olib keladi. Vertikal iplarining taranglanishi
1 dan 5 tagacha kanallaming ochilishiga olib keladi. Ochiq kanallar orqali kaliy
ionlari oqimi hujayra ichiga kira boshlaydi. Eshituv retseptorining elektrik javobi
100-500 mks dan keyingina yuzaga chiqadi, ya’ni mexanik ta ’sir berilgandan so‘ng
ikkilamchi hujayra ichi tashuvchilarsiz membrana kanaliari ochiladi, bu xossa uni
sekin ishlovchi fotoretseptorlardan farqlaydi.
Tukli retseptor hujayraiaming presinaptik membranasini depolyarizatsiyasi
sinaptik yoriqqa neyromediatorlar ajralishini ta’minlaydi (glutam at yoki aspartat).
M ediator post sinaptik membranaga ta ’sir etib, unda qo‘zg‘atuvchi
post sinaptik
potensialni chaqiradi, so‘ngranerv markaziga impulslaming generatsiyasi kuzatiladi.
Dostları ilə paylaş: