muhim ahamiyat kasb etadi. Akustik signatlar havoni har xil chastota va kuchda
tebratib, ikkala quloqning chig‘anog‘ida jo y la sh g a n
eshituv retsep to rlarin i
qo‘zg‘atadi.
Tashqi va o 'rta quloqning tuzilishi va vazifalarl
Tashqi eshituv yo‘li tovush
tebranishlarini quloq pardasiga (nog‘ora parda) yetkazadi. Nog‘ora parda tashqi
quloqni o ‘rta quloqdan ajratib turadi, uning shakli ichkariga yo‘nalgan voronkani
eslatadi (0,1 mm). N o g ‘ora parda tashqi esh itu v y o ‘li orqali kelgan to v u sh
toMqinlariga tebranadi.
O
'rta quloq.
Havo bilan toMgan o ‘rta quloqda uch xil suyakchalar mavjud. U lar
bolg ‘acha, sandon
va
uzangi
deb nomlanadilar, bu suyakchalar nog‘ora pardaning
tebranishlarini ichki quloqqa o'tkazadi. Suyakchalardan biri- bolg‘acha dastasi
nog‘ora
pardaga su q ilib kirgan, b o lg ‘ac h a n in g ikkinchi tom oni san d o n g a
birlashgan. N o g ‘ora pardaning tebranishlari b o lg 'a c h a dastasi bilan san d o n
o ‘sig‘idan tuzilgan richagning uzunchoq dastasiga o ‘tadi,
shu sababli tovush
tebranishlari amplitudasi kamayib, kuchi oshgan holda uzangiga keladi. Uzangining
boshi darcha membranasiga tarqalib turadigan yuzasi 3,2 mm2 ga teng. N o g ‘ora
pardaning yuzasi esa 70 mm2. Nog‘ora parda bilan o ‘zangi yuzasining nisbati 1:22,
shutufayli tovush to‘lqinlari oval darcha membranasini taxminan22 barobar ortiqroq
kuch bilan bosadi.
Havoli muhitda yoyiladigan tovush tebranishlari eshituv suyakchalari orqali
o ‘tib, endolimfa suyuqligining tebranishlariga aylanadi.
0 ‘rta quloqning ichki quloqdan ajratib turgan devorchada oval darchadan
tashqari, yumaloq darcha ham bor. Chig'anoq endolim fasiningoval darcha yonida
vujudga keladigan va chig'anoq yo‘llari orqali o ‘tgan tebranishlari so‘nm asdan
yumaloq darchaga yetib keladi.
8 8 - r a s m . E shituv analizatori:
6
I- q u lo q
su p rasi; 2-tashqi esh itu v y o 'l i ;
3 -n o g * o ra pard a; 4 -oval teshik; 5 -y u m alo q
tesh ik ; 6 - b o lg ‘acha; 7-sandoncha; 8 -u z an g i; 9 -
y a r im a y la n a k a n a l; 10-eshituv nervi; 1 1 -ich k i
q u lo q ; 1 2 -c h ig ‘a n o q ; ! 3-Y evstaxiyev n ay i.
-12
2
4
343
0 ‘rta quloqda m. tensor tumpani bilan m. stapedius deb ataluvchi ikkita muskul
bor. Birinchisi qisqarganda n o g 'o ra pardani taranglaydi, shu tufayli nog‘ora
pardada tebranishlaming amplitudasi chegaralanadi, ikkinchisi esa uzangini mahkam
ushlab turadi va shu bilan uning harakatlarini cheklaydi. Bu muskultar qattiq tovush
berilgandan so 'n g 10 m s dan keyin reflektor ravishda qisqaradi. O 'rta
quloq
bo'shligMni burun-halqumga tutashtiruvchi Evstaxiy nayi borligidan o 'rta quloq
b o ‘shligMdagi bosim atm osfera bosimiga teng boMadi.
Dostları ilə paylaş: