O 'z b e k I s t o n r e s p u b L i k a s I o L iy va o 'r t a m a X s u s

Yakunlovchi yo'riqnoma.
H a r bir m e h n a t darsi o ' q uv c h il a r n i n g
b u y u m l a r i qay hol at da b o' lis hi dan q a t ’i n a za r x ul osal ar chiqarish 
bi lan tugallanadi. Xu l os alar c hiqar is h o ' q u v c hi la rn i ng bi li m va 
ma la ka la ri ni baholash bilan y a k u nl an a di . D a r s d a bajarilgan ishni 
ballar bilan bah ol ab bo ' lma y di g an ( ma sa la n, operatsiya bo s h-
l angan, a m m o t a m o m l a n m a g a n ) hol larda o'qituvchi o ' quvc hi la r 
faoliyatini u m u m i y yo' sinda ta' riflash bilan chegar alanadi.
O' qi tuvchi o ' q uv c h il a r n i n g ish o ' rinl ari bo'ylab aylanib, ishni 
q a n d a y bajarilganiga qa ra b b a holas hi , xulosa c h i q a r i s h n i n g s a ­
marali shakli hisoblanadi. Bunday hol da o 'q i tu vc h in in g b a h o 
qo' yishi o ' q u v c h il a r n i n g o' z ish o ' r i n l ar in i tozalashi bilan bir 
vaqtda a ma l ga oshiriladi. Shu tufayli o' qu vc hil ar o ' q i tu v ch i ni ng
xulosasini kutib bekor t uri b qolmaydilar. Dar s u m u m i y x u l o sa ­
lar chiqar ish bilan y ak u nl an a di . O' qi tuvchi o' quvc hil arga yaxshi 
i shl anga n b u y u m l a r n i ko' rsatadi, yuqori sifatga n i m a l a r tufayli 
erishil ganini tu sh un ti ra di. Ag ar ish j ar ay o ni da tipik xatolarga yo'l 
qo' yi lgan bo'lsa, y a k un yasashda bu x a t ol a rn i n g sabablari tahlil 
qilinadi. O' qi tuvchi m e h n a t usull ari ni yana n a mo y i s h qiladi va 
bu usull arni bajara o l m a g a n o'quvchil arga ularni qa yt ar is hn i
t a k l i f qiladi.
Xonalarni yig'ishtirish.
O ' q uv c hi la r ishni t a m o m l a g a n l a r i d a n
keyin o' z ish o ' r in l ar in i, u m u m a n xonani tartibga keltirishlari 
kerak. D ur ad go rl i k ustaxonasini vig'ishtirishga ko ' p r oq vaqt t a ­
lab qilinadi. O 'z navbatida m ex a n i k uc ha st ka ni yig'ishtirish d u ­
radgorlik us taxonas ini vig'ishtirishga n i sba t an ko' pr oq vaqt talab 
qiladi.
D a r s n i n g oxirgi bosqichi ko' pr oq vaqt oladi. Bu bosqichda 
bajaril adigan ish b a ’zan i kki nc hi darajalidek tuyiladi. Aslida esa
194

---

yig'ishtirish h a m d a r s n i n g b os hq a bosqichlari kabi a ha mi y at g a 
ega. Bunda , x us us an , m e h n a t m a d a n i y a t i tarbiyalanadi. Ongli 
ishchi novator ish o ' r n i n i yig‘i sh t i rm ay k etmaydi yoki uni yo- 
m o n hol da o ‘z navbatchisiga t op sh i rma y di . Bu sifat (xususiyat) 
o' quvc hil arga h a m singdirilishi kerak. B u n d a o'q i tu vc h in in g ye- 
t akc hi li k roli hal qiluvchi a h a m i y a t kasb etadi. Yig'ishtirish i sh­
lab ch iq ar is hd ag id ek bajarilishi u c h u n b a rc h a z a r u r n a rs al ar bilan 
o ' q u vc h il a rn i t a ’m i n l a s h m u h i m d i r (verstaklardagi payraxalar, 
q i ri ndi la r latta bilan e ma s, c h o ' t k a l a r bilan t ozal ani shi kerak).
Na vbat chi o ' qu vc hi la r o' qi tuvchi bilan birgalikda ish o ' r i nl a ri n i 
qabul qilib oladilar. S h u n d a n keyin o' qituvchi n a v b a tc h il a rn i ng
ishlarini baholaydi.
M a k t a b ishi taj ri ba si da u c h a s t k a d a g i ish o ' r n i n i n g t oza li - 
gi u c h u n m u s o b a q a kabi tarbiyaviy t a d b i r o ' z i n i n g a fz all igini
ko 'r sa ta di . M u s o b a q a g'ol ibl ari m a ’naviy j i h a t d a n m uk o f o t l a -
n a d il a r, u lar h a q i d a de vori y g a z e t a d a m a q o l a l a r e ’lon q i l i n a ­
di. O' q i t u v c h i ish o ' r n i n i n g holati o ' q u v c h i l a r u c h u n n a m u n a
b o ' l is hi kerak.