m ent to 'g ‘risidagi nazariyasi b ir m u n c h a b ahslid ir va u tem p eram en tn in g nerv sistem asi u m u m iy tip in in g xusu- siyatlariga b og'liq ligin i aks ettiruvchi om illa rn i tushunti- rishga zaiflik qiladi. Shuningdek, m azkur ta ’lim ot tem pera m en tn in g kelib ch iqishini tushuntirishda organ izm u m u m iy tu zilish in in g o'rniga biryoqlam a b a h o beradi. Shuni unutm aslik kerakki, organizm ning u m u m iy tuzilishi dar- haqiqat nerv sistem asining tipiga va tem p eram en tga m uay yan darajada ta ’sir o ‘tkazishi m u m k in. C h u n k i nerv sis tem asining xususiyatlari modda alm ashuvi va ichki sekretsiya bezlari fa o liy a tin in g individual x u su siy a tla rig a m u voflq k ech ad i. D e m a k , te m p e r a m e n tn in g v u ju d g a k elish id a II Psixologiya
161
organizm ning um um iy tuzilishi cm as, balki nerv sistemasi- ning genotipi yoki um um iy tipi m uhim ahamiyat kasb etadi. T em p er a m en tn in g fiziologik asosi nerv sistem asining u m u m iy tip id a n iborat b o llsa-da, lekin uning psixologik tavsifm i tah lil qilish uchun nerv sistem asin in g xususiyat- larini b ilish hozirgi davr talabiga javob berm aydi. M isol u c h u n , g ‘a y r a tlilik , barqaror k a y fiy a t, y u q o ri fa o llik , harakat tezlig i q o ‘zg ‘alish kuchiga b og'liqdir, lekin unga liar xil p six ik x u su siyatlar ham ta a llu q li (se zg i x u su - siyatlari, x a y o l obrazlari yorqinligi va h okazo). T em p era m e n tn in g m u a y y a n xususiyati n erv sistem a si u m u m iy tip inin g b irgina xususiyatiga aloqad or b o ‘lm asdan, balki bir turkum xususiyatiga b ogliq d ir. Psixologiyada biror tobe
