iborani fan olam idan siqib chiqarilishi degani em a s, albatta. Iroda erkinligi p sixologiyada g ‘oyat bahsli m u a m m o sa n a - ladi, ch u n o n ch i ushbu nazariya tarafdorlarining fik rich a , in so n to m o n id a n am alga o sh irilad igan ruhiy h arakatlar b iron-bir sababiy b o g ‘liqlikka ega em as, ular a v to n o m d ir, am m o bular o ‘z xoh ish larid an boshqa h ech bir narsaga
b o ly su n m a y d ila r. K o ‘rin ib tu rib d ik i, iro d a v iy erkin lik sh axsdan tashqari hukm surishi, u boshqa ruhiy hoiatlar, h od isalar, v oq elik lar b ilan g o ‘yoki sababiy b o g ‘lanishga ega em asdir. Insonning ijtimoiy-tarixiiy taraqqiyoti davridagi barcha harakatlari t o ‘la anglangan yoki yetarli anglanm agan ek a n ligid an q at’i n azar ular obyektiv ravishda psixikaning b osh q a shakllari bilan izch il bog‘lanishda b o ‘lgan. Shu bois sh axsn in g irodaviy harakatlari nim a uchun aynan shunday am alga oshirilganligini aniqlash darajasi yuqori b o ‘lm asa- d a, lekin biz uiarni tushuntirib berish im koniyatiga egam iz. Ilm iy m a ’lum otlarga qaraganda, shaxsning irodaviy harakati ta m o m ila d eterm in izm ga (lotin ch a deierminure — sababiy bog‘liqlik yoki shartlanganlik degan m a 'n o n i b ild irad i), b in ob arin , sababiy b o g la n is h qonuniga b o lysunadi. Iroda sh a x sn in g p six o lo g ik q iyofasi, u n in g ijtim oiy hayoti va faoliyati sharoitida turli axborotlar natijasi sifatida yuzaga k elgan m otivlarning xususiyati va maqsadi bilan uyg‘un- lash g an d ir. S h u n in g d e k , irodaviy fa o liy a tn in g b evosita sababchisi sifatida harakatlar tizim in i vujudga keltiruvchi,