tug‘ilsa, ularni tam om an y o ‘q ota oladi ham . Iroda p a y d o bo'lish in in g bosh om ili — in so n faoliyatining turli tarkiblari va irodaviy harakatlarning tizim li tarzda tatbiq etilishi h am d a b un d a y ish-harakatlarda o n g b ilan m u ja ssa m la sh u v c h i sh a xsn in g faolligid ir. Iro d a v iy fa o liy a t sh a x sn in g k e n g k o la m d a anglangan va ruhiy jarayonlarni am alga o sh ir ish xususiyatiga doir irodaviy z o ‘r berishni talab q ila d ig a n aqliy amallardan iborat. B un d ay aqliy am allar fa v q u lo d d a
v aziya tn i baholash, kelgusida amalga oshirishga m o ija l- lan gan harakatlar u ch u n vosita va opcratsiyalar tanlash, m aq sad n i k o‘zlash va unga erishish usullarini saralash, u larn i tatbiq etish u c h u n m u ayyan qaror qabul q ilish k a b ila rn i ta sh k il q ila d i. U sh b u a m a lla rn in g b arch a si irod aviy faoliyatning op eratsion al tom o n i deb hisoblanadi. S hu n i alohida ta ’kidlash joizk i, ba’zi p sixologik holat va vaziyatlarda irod aviy faoliyat inson n ing butun hayot y o ‘lini aniqlab berish, lin in g ijtim oiy-p sixologik qiyofasini n a m o y o n qilish va m a ’n aviy-axloqiy qadriyatini ro‘yobga c h iq a r is h g a y o r d a m b e r a d ig a n q arorga k e lis h b ila n u y g ‘unlashadi. S h u n in g uchun bunday irodaviy harakat- larni am alga oshirish jarayonida shaxs ongli harakat qiluvchi subyekt sifatida ham da ularning kashfiyotchisi va ayni paytda ijrochisi b o ‘lib ham ishtirok etadi. Mazkur holatda shaxs o 'z id a t o ‘kis m ujassam langan qarashlari tizim iga (dinam ik ste reo tip ig a ), iy m o n - e ’tiq od iga, ishon ch va d un yoq ara-
