Abu Ali ibn Sinoning tushuntirishicha, insonning ruhiy-
ma’naviy yetukligini ifodalovchi mezonlardan biri do'stlikdir1. U
o‘zining «Risolot at-tayr» asarida yozganidek, haqiqatdan ham
chin do‘st shod va g‘amgin paytlaringda o‘z dilining qudrati
bilan sof do‘stlikni saqlab qoladi. Shuning uchun ham china-
kam do‘stlikni ulug'laydi. U barcha do‘st-u birodarlariga muro-
jaat etib, o‘zaro muomala-munosabatlarda «sirti yaltiroq, ichi
qaltiroq» bo'lmaslikka da’vat etadi.
Alqissa, o‘rta asr sharoitida, mustaqil, erkin fikrlash madani-
yatiga asoslangan Abu Ali ibn Sino — olam bir butun vujud
ekan, unda mavjud bo'lgan barcha xususiyatlar inson tanasida
o‘z ifodasini topadi, degan xulosaga keladi. Uning xuddi shu
g‘oyasi ba’zi musulmon faylasuflariga (masalan, Muhammad
G ‘azzoliyga) yoqmaydi. Shunday bo'lishiga qaramasdan, Ibn Sino
o‘z fikriga hech qanday tuzatish kiritmadi.
Abu Ali ibn Sinoning inson to‘g‘risidagi fikr-mulohazalarini
yanada rivojlantirgan o‘rta asrning mashhur musulmon faylasufi
xorazmlik Abu Rayhon Beruniyning2 tushuntirishicha, inson-
laming tashqi ko'rinishlari turli-tuman bo'lsada, ularning ichki
tuzilishi barcha uchun umumiydir3. U turli xalqlar turli ajdod-
lardan paydo bo‘lgan, degan taxminlarni butunlay rad etdi,
inson bilan maymun orasida o'xshashlik bor ekanligini ta’kidlab:
«Ular a’zolarining o‘xshashligi bilan tashqi ko'rinishlari ham
o'xshab ketadi4, deb yozgan edi.
1 Qarang: Abu Ali ibn Sino. Risolat at-tayr. Solom on va Absol. Toshkent, 1980,
Dostları ilə paylaş: 
