O zbekiiton fayi a L l I lari 4illiy jamiyaii nashkiyol


Гегель. Сочинения. В 14-ти томах. Том 14. М ., 1959, 434-bet



Yüklə 3,66 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə259/318
tarix28.11.2023
ölçüsü3,66 Mb.
#169347
1   ...   255   256   257   258   259   260   261   262   ...   318
Inson falsafasi. Choriyev A

1 Гегель. Сочинения. В 14-ти томах. Том 14. М ., 1959, 434-bet.
335


riyat absolut ruhning rivojlanishiga, umumbashar tarixi esa ongda 
va o‘z o'zini anglash borasida erishilgan taraqqiyotga mos 
bo‘lmog‘i lozim. Shu qoidalarga asosan tarixiy shaxslaming faoli­
yati ijtimoiy rivojlanish qonunlariga emas, balki dunyoviy ruh 
taraqqiyoti qonunlariga bo‘ysunmog‘i darkor.
Inson muammosi Lyudvig Feyerbax1 falsafiy mushohadasi- 
ning asosiy obyekti edi. U, inson muammolariga bag'ishlangan 
«Yangi falsafa», «Kelajak falsafasi»ni yaratishga butun ongli umrini 
baxshida etdi. Feyerbaxning fikriga muvofiq, haqiqiy falsafa, bu 
antropologiya — inson haqidagi ta’limotdir. Faylasuf uchun mod- 
diylik bilan ma’naviylik birligi asosini inson tashkil etgandagina 
uning haqiqiy ma’nosi namoyon bo'ladi.
Feyerbax asos solgan «Yangi falsafa» prinsiplariga muvofiq, 
inson tabiatning bo'lagidir. U tabiat tufayli yashaydi. Tabiat inson­
ni boquvchi onadir. Shuning uchun inson tabiat oldida bir umiga 
qarzdordir. «Yangi falsafa» tabiat insonni vujudga keltiruvchi asosiy 
bazis deb hisoblaganda, insonni falsafaning yakka-yu yagona, oliy 
predmetiga aylantira borib, o‘z navbatida, antropologiyaga
shuningdek, fiziologiyaga, universal fanga aylantiradi2.
Feyerbaxning fikriga ko'ra, tabiatning bo'lagi bo'lgan o‘sha 
tirik maxluqot, ya’ni inson, o‘ziga xos spetsifik xususiyatlarga ega 
bo‘ladi. Insonning o‘ziga xos xususiyatlaridan biri, uning fikr- 
mulohaza yuritishga qodir ekanligidir. Insonning o‘ziga xos xu- 
susiyatlari haqida fikr-mulohaza yuritgan faylasuf bunday deb 
yozgan edi: «Iroda, fikrlash va hissiyotda insonning oliy, ab- 
salyut mohiyati va uning yashashdan maqsadi namoyon bo‘ladi»3. 
Insonning fikr-mulohazasi tufayli ajdodlar yaratgan intellektual 
boylik avlodlarga yetkaziladi. Xuddi shu ma’noda, fikr-mulohaza

Yüklə 3,66 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   255   256   257   258   259   260   261   262   ...   318




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin