O‘ zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o‘rtа mаxsus tа`lim vаzirligi islom Karimov nomidagi

Geologiya oid texnik obyektlarga tegishli grafik modellarni MatLab
dasturlashtirish tizimida amaliy dasturlarda ifodalash, qayta ishlash va 
vizuallashtirish 
 
Reja: 
 
1.
MATLAB tizimi imkoniyatlari va uning intеrfеysi 
2.
MATLAB dasturlash tili alifbosi va oddiy arifmеtik amallar 
3.
MATLAB buyruqlari. Standart funksiyalar 
 

---

23 
Nazariy qism 
 
MATLAB sistеmasi
- kompyutеrda turli yo‗nalishdagi: mexanika, 
matematika, fizika, muhandislik va boshqaruv masalalarini yechish, turli xil 
mexanik, energetik va dinamik sistemalarni modellashtirish, loyihalash, tavsiflash 
va tahlil qilish masalalarini aniq, tеz, samarali hal etish uchun mo‗ljallangan 
sistеma va turli xil sohali foydalanuvchilarga muljallangan dasturlash tilidir. 
MATLAB
tizimining yaratilishi professor Kliv B.Mouler (Clive B.Mouler) 
va MathWorks firmasi prezidenti Djek Litl (Jack Little) lar faoliyati bilan bog‘liq. 
Bir necha yillar Nyu-Mexiko, Michigan va Stenford universitetlarining matematika 
kafedrasi va kompyuter markazlarida ishlagan Kliv Mouler keyinchalik faoliyatini 
MathWorks firmasida davom ettirgan. 1984-yilda u, Fortran tizimida matritsali 
hisoblashlar va chiziqli algebra masalalarini yechish paketlarini yaratish ishlarida 
qatnashgan va birinchi marta "MATLAB" atamasini kiritgan. ―MATLAB‖ so‗zi 
inglizcha ―
Matrix Laboratory
‖ so‗zlarining qisqartirilgan ifodasidir.
Dastlab, MATLAB paketi matrisali hisoblashlar, dasturlar kutubxonasi 
uchun qulay qobiq sifatida qo‗llanilgan bo‗lsa, keyinchalik yuzlab yuqori malakali 
matematiklar va injener-texnik dasturchilar tajribasida, o‗ziga xos laboratoriya 
sharoitida uning imkoniyatlari ancha kengaydi va hozirga kelib, ilmiy-texnikaviy 
dasturlash tili sifatida kompyuter algebrasi tizimlarining ilg‘or vakillaridan biriga 
aylandi. 
MATLAB tizimining integrallashgan muhiti(interfeysi) universal-interfaol 
rejimda ishlaydi. Bir tomondan, MATLAB tizimidan dasturlash tili sifatida 
foydalanib, hisoblash jarayonlarini o‗ta tez va yuqori aniqlikda olish mumkin 
bo‗lsa, ikkinchi tomondan, virtual laboratoriya sifatida yuqoridagi tizimlarni 
modellashtirish, loyihalash, tavsiflash va tahlil qilish mumkin. Bundan tashqari, 
MATLAB dasturiy tizimi bilan Microsoft Office, Maple sistemasi va boshqa bir 
qancha dasturlarga bevosita bog‘lash orqali shu dasturlarda ishchi varag‘ida 
MATLABda mavjud buyruqlardan ―jonli‖ ravishda foydalanish mimkin. Masalan 
Microsoft Office Excelda MATLAB buyruqlaridan foydalanish orqali undagi 
ishlarni osonlashtirish mumkin. Microsoft Office Wordda(Word+Notebook) esa 
MATLAB tizimi buyruqlaridan foydalanib, ―jonli‖ elektron darsliklar, 
qo‗llanmalar, prezentatsiyalar va turli ko‗rinishdagi ―jonli‖ elektron hujjatlar 
yaratish imkoniyatlari mavjud. 

---

24 
1-rasm.