To chiqardixat uzoripoki din, G ulyuza uzorda bo ‘Idi pokidin. Istar erdi el burun yuz mehr ila, Emdi ul yuz mehri ketti pokidin. Yana biri ulkim, qit'adek burung‘i baytning avvalgi misraida
qofiya rioyat qilmay, baytlaming qofiyasida tajnis keltirurlar.
Nechukkim:
...
Bir p a ri ishqida men devonani, Eyki, istarsan, kelib gulxanja ко ‘r. Bir qadah ul gulni xandon ayladi, Ey ко ‘ngul, nazzora qil, gulxanda ко ‘r... Bobur tuyuqlarining quyidagicha shakliy turlari bor:
1.Uch misrasi tajnisli qofiyalangan tuyuq.
2 .T o‘rt misrasi tajnisli qofiyalangan tuyuq.
3.1kki misrasi tajnisli qofiyalangan tuyuq.
4.Radifi tajnis bo ‘lgan tuyuq.
Bulardan tashqari, tuyuqning qofiyalarga ega b oim agan
turlarini Bobur o ‘z asarida ham ta'kidlab o ‘tadi.
Xulosa qilib aytadigan bo‘lsak, o ‘zbek mumtoz adabiyotining
go ‘zal namunalaridan biri - tuyuq ekan. Tuyuq, shuningdek, dastlab
o ‘zbek adabiyotida yaratilganligi ham ta'kidlab o ‘tish o ‘rinli.
Tuyuq kishiga o ‘zgacha estetik zavq bag‘ishlashi bilan ham
alohida ahamiyatlidir.
SAVOL VA TOPSHIRIQLAR 1. Ruboiy deb nimaga aytiladi?
2.Qofiyalanishiga ko‘ra ruboiylar necha xil bo ‘ladi?
3.Ruboiyi xosa qanday tuziladi? Ruboiyi tarona qanday hosil
b o‘ladi? Misollar keltiring.
4.Ruboiychilikda mashhur bo‘lgan ijodkorlardan kimlami
bilasiz, misollar bering.
5.Tuyuq nima? Misol keltiring.
6.Tuyuqqa xos asosiy xususiyatlami misol bilan tushuntiring.
7.Qaysi ijodkorlar tuyuq janrida barakali ijod qilishgan?
8.Bugungi kunda qaysi ijodkorlar ruboiy va tuyuq janrida
barakali ijod qilishmoqda?
59
