Obidjon karimov

Etar chu rizqing, agar xoradur va gar yoqut,
О ‘zunga yuklama anduh torin, istab qut.
Bu yerda Navoiy qorin to ‘y g ‘azish uchun tog‘dek g ‘am chekish 
kerak emas degan fikrni aytadi.
G ‘ofil о ‘Ima, nazardin itsa aduv,
Sham о ‘churgonda, el ко ‘runurmu.
Bu fardda shoir tomonidan dushman harakatlarini hushyorlik 
bilan kuzatib borishga da'vat qilinadi.
Klassik shoirlarimiz o ‘z fardlarini yuksak badiiyat bilan 
yozishga harakat qilganlar, ko ‘pincha xalq maqollari, obrazli 
ifodalarini fardga singdirib yuborganlar.
Masalan:
Yuqar yam onlig' angakim, kiraryam on el aro,
Ко ‘mur aro ilik urg ‘on qilur ilgini qaro.
Yoki:
Dunyoyu uqba ikkisi jam, о ‘Imas, ey rafiq,
Kimki ikki kema uchini tutar, bo ‘lur g ‘ariq.
Ba'zi hollarda esa shoirlar tomonidan yaratilgan fardlardagi 
hikmatomuz gaplar keyinchalik xalq orasida shuhrat topgan, 
maqolga aylanib ketgan:
Ко ‘p demak birla bo ‘Imag ‘il nodon.
Ко ‘p yemak birla bo ‘Imag ‘il hay von.
Fardlar hamma davrlardagi o ‘zbek poeziyasida bor edi. U 
m aqollar kabi siqiq, ixchamligi, esda oson qolishi, hikmatlarga
61

---

boyligi bilan shoirlami qiziqtirib kelgan. Shuning uchun ham fard 
yozmagan shoimi uchratish qiyin.
Fard o ‘zbek adabiyotida ham yashab kelmoqda. Bu janrdagi 
asarlami Habibiy, Sobir Abdulla, Charxiy singari shoirlar ijodida 
uchratish mumkin. Barmoqda yozilgan shu tarzdagi baytlar Yamin 
Qurbon she'riyatida uchraydi.
Ayrim misollar keltiramiz:
Johil bo ‘Isa agar oilang boshi,
Aylanur boshingda tegirmon toshi.
Kimki erur betga chopar,
Bol о ‘rniga og и topar.