Odam anatomiyasi

Kaftustining ko’ndalang bo’g’imi
Kaftustining ko’ndalang bo’g’imi,
articulatio 
tarsi transversa
(ras. 279), ikki bo’g’im: oshiq-
tovon-qayiqsimon, 
articulatio 
talocalca- 
neonavicularis,
va tovon-kubsimon, 
articulatio 
calcaneocuboidea,
ni birlashtiradi (o’z ichiga 
oladi). Bo’g’im chizig’i S shaklida
qiyshaygan: uning medial qismi oldinga, lateral 
qismi esa - orqaga bo’rtgan. Ikkala bo’g’im 
anatomik jihatdan ajiralgan, lekin bitta umumiy 
ayri boylam, 
lig. bifurcatum,
ga ega. Bu 
boylam tovon suyagining teskari yuzasidan 
boshlaib, uning oldingi qirg’og’ida darxol ikki 
boylamga ajiraladi: kubsimon suyakning 
teskari yuzasiga qaran yo’naluvchi lateral 
tovon-kubsimon boylami, 
lig. talocaneo- 
cuboideum,
va 
qayiqsimon 
suyakka 
yo’naluvchi tovon-qayiqsimon boylami
, lig. 
calcaneonaviculare. 
Ayri boylam kaftustining kalit boylami ham 
deb atalishiga sabab, bu bo’g’imning atrofidagi 
barcha boylamlar kesilganda ham u suyaklarni 
birlashgan holatda saqlab turadi. Shuning 
uchun operatsiyada bu boylam kesilgandan 
keyingina bo’g’im ajiratiladi.
Ponaqayiqsimon bo’g’im 
Ponaqayiqsimon 
bo’g’im
, 
articulatio 
cuneonavicularis
(ras. 
277, 
279, 
280), 
murakkab tuzilgan bo’lib, uning hosil 
bo’lishida qayiqsimon, kubsimon va uchta 
ponasimon suyaklar qatnashadi. Bu yerda 
quyidagi bo’g’imlar hosil (ya’ni quyidagi 
alohida bo’g’imlar jamlanmasidan iborat) 
bo’ladi: kubsimon suyakning oldingi yuzasi va 
medial, 
oraliq 
va 
lateral 
ponasimon 
suyaklarning 
orqa 
yuzasi 
orasida 
qayiqponasimon bo’g’im, va kubsimon, 
qayiqsimon 
hamda 
lateral 
ponasimon 
suyaklarning 
bir-biriga 
qaragan 
yuzalari 
orasidagi bo’g’imlar.
Ponasimon va qayiqsimon suyaklar orasidagi 
bo’gim bo’shlig’i frontal tekislikda joylashib, 
undan shoxlanish kabi uchta bo’g’im yo’ri’gi 
ajiraladi: medial, oraliq va yon ponasimon 
suyaklarning orasida hamda yon ponasimon 
suyak bilan kubsimon suyak orasida, va bitta 
bo’g’im yorig’i – qayiqsimon va kubsimon 
suyaklar orqaga qarab yo’naladi.
Bo’g’im kapsulasi bo’g’im tog’ayining 
qirg’oqlari bo’ylab brikadi. Bo’g’im bo’shlig’i 
medial, 
oraliq 
hamda 
yon 
ponasimon 
suyaklarning orasidagi yoriq orqali II kaft 
suyagi soxasida kaftusti-kaft bo’g’imi bilan 
a’loqada bo’ladi.
Ponaqayiqsimon 
bo’gim 
turli 
xil 
topografiyaga ega bo’lgan alohida guruhdagi 
boylamlar bilan mustahkamlangandir. Unda 
kaftustining 
orqa 
(teskari 
yuzasidagi) 
boylamlari, 
ligg. tarsi dorsalia
(ras. 277), 
kaftustining kaft (oldingi yuzasi) boylamlari, 
ligg. tarzi interossea
(ras. 278, 279) ajiratiladi.
Bu guruhlar quyidagi boylamlardan tashkil 
topadi: 
1. Orqa ponaqayiqsimon boylamlar, 
ligg. 
cuneonaviculare dorsalia,
bo’g’imning orqa 
yuzasida, qayiqsimon va uch ponasimon 
suyaklarning orasida joylashadi.
2. Orqa kubsimon-qayiqsimon boylam, 
lig. 
cuboideonaviculare 
dorsale, 
oldingi 
boylamdan lateralroq joylashib, kubsimon 
hamda qayiqsimon suyaklarning orqa (teskari) 
yuzalarini birlashtiradi.
3. Orqa ponakubsimon boylam, 
lig. cuneo- 
cuboideum 
dorsale, 
oldingi 
boylamdan 
tashqarida joylashib, lateral ponasimon suyakni 
kubsimon suyak bilan birlashtiradi.
4. Orqa ponasimonlararo boylamlar, 
ligg. 
intercuneiformia dorsalia, 
bo’g’imning teskari 
yuzasida, medial, oraliq hamda yon ponasimon 
suyaklarning orasiga joylashadi.
5. Oldingi (kaft) kubsimon-ponasimon 
boylam, 
lig cuboideonaviculare plantare
(ras. 
283), bo’g’imning kaft yuzasida kubsimon va 
qayiqsimon bo’g’imlarning orasida joylashgan.
6. Oldingi ponakubsimon boylam, 
lig. 
cuneocuboideum plantere, 
kubsimon va lateral 
ponasimon 
suyaklarninig 
kaft 
yuzalarini 
brilashtiradi.
7. Oldingi ponaqayiqsimon boylamlar, 
ligg. 
cuneonavicularia plantaria,
qayiqsimon va 
uchchala ponasimon suyaklarning kaft yuzalari 
orasida joylashgan.
8. Oldingi ponasimonlararo boylamlar, 
ligg. 
intercuneiformia 
plantaria,
ponasimon 
suyaklarning orasida, kaft yuzasida joylashgan.
Ko’rsatilgan boylamlardan tashqari, bo’g’im 
bo’shlig’ida, yondosh suyaklarning orasida 
kalta baquvvat boylamlar ham mavjutdir: 
suyaklararo 
ponakubsimon 
boylam, 
lig. 
cuneocubideum 
interosseum, 
suyaklararo 
ponasimon boylamlar, 
lig. intercuneiformia 
interossea. 

Ponaqayiqsimon bo’g’im kam harakat 
bo’g’im xisoblanadi.