Odam anatomiyasi
Yüklə 10,25 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
114.
Chaqaloq kallasi; o’ngdan ko’rinishi. Kallaning tashqi va ichki asosi farqlanadi. Kallaning tashqi asosi , basis cranii externa , oldindan yuz suyaklari bilan berkilgan. Suyak tanglay, palatum osseum, dan orqada, qanotsimon o’siq , processus pterygoidei , chiqib turadi, uning medial plastinkasi va tanglay suyagining peroendikulyar plastinkasi, xonani tashqaridanchegaralab turadi. Dimoq, vomer, suyagi esa xoanani ikkita xoanaga ajiratib turadi. Qanotsimon o’simtalar orasi, va ularan orqa hamda laterial tarafda kallaning pastki asosi quyidagi: ponasimon suyakning katta qaniti va tanasi, piramidaning pastki yuzasi, nog’ora qismi, chakka suyagining tangasimon qismi, ensa suyagining bazillyar qismi va pallasining oldingi qismi, suyaklar tashkil etib turadi. Ponasimon suyak qanotsimon o’sig’ini medial plastinkasining asosida qayiqsimon chuqur, fossa scaphoidea, joylashgan. Chuqurchadan orqada notekkis qirralarga ega bo’lgan yirtiq (uzuq-yuluq) teshik, foramen lacerum, joylashgan bo’lib, qurutilmagan kallada tog’ay to’qimasi bilan to’lgan. Ponasimon suyak katta qanotida ovalsimon va o’tkir teshik, foramen ovale et rotundum, o’rnashgan. Bu teshiklardan lateralroqda pastki jag’ chuqurchasi, fossa mandibularis, joylashib, unda oldindan bo’gim Страница | 61 do’mboqchasi, tuberculum articulare, bilan chegaralangan bo’g’im yuzasi facies articularis, joylashgan. Piramidaning pastki yuzasiga uyqu kanali, canalis caroticus, ochiladi, undan orqa va lateralroqda bo’yinturuq chuqurchasi, fossa jugularis, joylashgan bo’lib, u chakka suyagi piramidasi va ensa suyagining lateral qismida joylashgan bo’yinturuq o’ymalarining qo’shilishidan hosil bo’lgan bo’yinturuq teshigi, foremen jugulare, ga olib boradi. Bo’yunturuq teshigidan tashqariroqda bigizsimon o’siq, processus styloideus, yanada lateralroqda – so’rg’ichsimon o’simta, processus mastoideus, joylashgan. Bu o’siqlar orasida bigizso’rg’ichsimon teshik, foramen stylomastoideum, joylashgan. Ponasimon suyakning tanasi, ensa suyagining bazillyar qismi bilan, ponasimon – ensa sinxondrozi, synchondrosis spheno-occipitalis, orqali brikadi. Kalla asosida yana ikki sinxondroz farqlanadi: ponasimon-toshsimon sinxondroz, synchondrosis sphenopetrosa, va toshsimon-ensa sinxondrosi, synchondrosis petrooccipitalis, joylashgan bo’lib, qurutilgan kallada u mos ravishda ponasimon-toshsimon yoriq, fissura sphenopetrosa , (ras. 111, 117), va toshsimon-ensa yoriq, fissura petrooccipitalis, sifatida ko’rinadi (ras. 117). Kalla asosining markazida katta (ensa) teshik, foramen magnum, bor, undan oldinda ensa suyagining bazillyar qismida halqum do’mbog’i, tuberculum pharyngeum, yonboshida – bo’g’im do’mboqchalari, condylus occipitales, joylashgan. Katta teshikdan orqada, deyarli markaziy chiziqda tashqi ensa chiqiqligi , protuberentia occipitalis externa, gacha davom etuvchi, ensaning tashqi qirrasi, crista occipitalis externa, joylashgan. Bu qirradan ikki yonga yuqorigi va pastki g’adir-budur chiziq, linea nuchea inferior et superior, lar chiqadi. Kallaning ichki asosi , basis cranii interna, (ras. 116, 117). Unda miya yotishi uchun notekkis egri yuzadan tuzulgan. Tuza uchta chuqurlik bor: oldingi, o’rta va orqa kalla chuqurlari. Oldingi kalla chuqurligi, fossa cranii anterior, sayozroq chuqurlikda. Uning tubi peshona suyagining ko’z qizmi, pars orbitalis, ponasimon suyakning kichik qanoti, alae minores, va g’alvirsimon suyakning elaksimon plastinkasi, lamina cribrisa, dan yashkil topgan. Orqadan u kichik qanot qirg’og’i va egarchning do’mbog’i, tuberculum sellae, bilan chegaralangan. chuqurning chuqurroq qismi elaksimon plastinkaga to’g’ri kelib, bu yerda Yüklə 10,25 Mb. Dostları ilə paylaş:
|