Odam genetikasi

9.14. 
Irsiy kasalliklarni davolash. 
Irsiy kasalliklami davolash, bir 
qarashda go‘yo mumkin emasdek ko‘rinsa ham, lekin u yechib bo‘ lmas 
muammo hisoblanmaydi. K o‘pincha davolash simptomatik b o isa
ham, etiologik davolash tibbiy genetikada ko‘proq qoilanilmoqda. 
Ko‘pincha tashxisni a ’zolar va sistemalar funksiyalarining buzilishi 
tuzatib bo‘lmaydigan ahvolga yetganda qo‘yilishi, etiologik davolash 
samaralarini pasaytirib yuboradi.
Yangi tug‘ilgan chaqaloqda (galaktozemiya) yoki ilk yoshda 
(MFK) namoyon bo‘ladigan kasalliklami o‘z vaqtida aniqlash letal 
natijaning yoki mhiy va jismoniy rivojlanish anomaliyalarining oldi- 
ni olishga imkon beradi.
Irsiy kasalliklaming simptomlariga qarab tashxis qo‘yiladi va 
davolash turlari belgilanadi. Bunda quyidagi davolash turlaridan 
foydalaniladi:
1. 0 ‘rinni to‘ldimvchi terapiya.
2. Vitaminoterapiya.
3. Dietoterapiya.
4. Ximrgik dovalash va hokazo.
0 ‘rinni to‘ldiruvchi terapiya -
organizmga yetishmagan yoki orga­
nizmda bo‘lmagan biokimyoviy moddalami kiritib davolash. Masalan: 
gemofiliya kasalligida antigemofilik glabulim va qalqonsimon bez gor- 
monlarining sintezlanishida uchraydigan ba’zi irsiy buzilishlar vaqtida 
qalqonsimon bez gormonini bunga yuborish misol bo‘la oladi.
174

---

Agar jarayon teskari bo‘lsa, ya’ni organizmda qandaydir mahsu- 
lot to‘planadigan boisa, zaharli ta’sir ko‘rsatuvchi ortiqcha meto- 
bolitlami parchalovchi yoki organizmdan chiqarib tashlovchi pre- 
paratlar kiritiladi. Shu usul bilan mukovissidoz, ayrim miopatiyalar 
davolanadi. Masalan: progressiyalashib boruvchi Dyushenn mushak 
distrofiyasida bemorga ATF, vitamin E, anobolitik steroidlar, kaliy 
orotati, asetilxolinesteraza preparatlari (prozerin, galantamin), В gu- 
ruhiga kiruvchi vitaminlarberiladi. Ba’zi hollarda o‘rinni to‘ldiruvchi 
terapiya muolajasi yaxshi samara bermasligi mumkin, sababi kiritil- 
gan moddalar nishon hujayralariga yetib bormasligidir, chunki im- 
munologik mos kelmaslik natijasida bu moddalar qisman yoki to‘liq 
faollasha olmaydi.