O’lchov birliklari to’G’risidagi tasavvurlarni shakllantirish metodikasi

 
 

---

Academic Research in Educational Sciences 
VOLUME 2 | ISSUE 10 | 2021 
ISSN: 2181-1385 
Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 
Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89 
DOI: 10.24412/2181-1385-2021-10-281-289 
Google Scholar 
 Scientific Library of Uzbekistan 
Academic Research, Uzbekistan 284  www.ares.uz 
2.Vaqt o`lchov birliklari 
Mavzuni o‘rganishning asosiy vazifasi bolalarni vaqt birliklari va ularning 
munosabatlari bilan tanishtirish, vaqtni soat bo‘yicha aniqlashga o‘rgatishdir.
Ularga minut, sekund, soat, kun, hafta, oy, yil kabi vaqt o‘lchovlarini uy 
sharoitida o‘rganib kelish topshiriladi.
Birinchi sinfning tayyorgarlik davridayoq ―oldin‖, ―keyin‖ tushunchalari 
kiritiladi. Masalan, to‘rtta faslga doir rasmli ko‘rgazmadan foydalanib, qaysi fal oldin 
keladi, qaysisi keyin keladi, degan savollarni tushuntirish mumkin.
1-sinfdan boshlab, tong, kunduz, kechqurun, tun, bugun, kecha, ertaga 
tushunchalari bilan tanihib boradilar. Sinfda kalendardan (taqvim) foydalanish, shu 
asosda hafta, oy, yil kabi ularning orasidagi bog‘lanishni o‘rganish mumkin. 
―Vaqt o‘lchovlari‖ mavzusi bo‘yicha darslarda odamlar turmushida vaqtning 
qanday rol o‘ynashini, kichik chaqaloqligidan keksa bo‘lgunga qadar o‘tgan 
oraliqdagi odamlarning yoshi bo‘yicha bosqichlarini tushuntirish, suhbat uyushtirish 
mumkin. 
IV sinfda ―Vaqt o‘lchovlari‖ mavzuida yil, oy hafta, sutka, soat, minut 
kabi o‘lchov birliklari haqida tushuncha beriladi. Ko‘rgazmali tushun cha 
berish uchun soat va undan foydalanishga kengroq to‘xtatilish kerak.
Sinfda vaqtning o‘lchov asboblari : soat va sekundomerlar bo‘lishi maqsadga 
muvofiqdir. Ko‘proq hisoblash ishlarida soat siferblatining bo‘lishi shart. Vaqtni 
hisobga oladigan quyidagi qo‘llanmalar haqida tushunchlar berish mumkin: 
1.Tabel 
2.Soatning demonstrasion modeli (sifrblat). 
3.‖Maktab o‘quvchisining kundalik rejimi‖ jadvallari. 
Shuningdek, sekund va asr bilan tanishadilar. O‘quv yilning oxirida quyidagi 
vaqt o‘lchovlari jadvali beriladi.
1 asr = 100 yil
1 sutka = 24 soat 
1 yil = 12 oy
1 soat = 60 minut
1 oy = 30 yoki 31 sutka
1 minut = 60 sekund.
Fevral oyi 28 yoki 29 kun. 1 oddiy yil 365 sutka. Kabisa yili 366 kun.
Asosiy birliklar – yil va sutka 
Darslikda berilgan jadvaldan foydalanib 12 oy va har bir oy necha kundan 
iboratligini ko‘rsatish zarur. Bu mavzuga oid darslarda yirikroq vaqt o‘lchovlarini 
maydaroq vaqt o‘lchovlariga va aksincha almashtirishga oid mashqlarga katta e‘tibor 
bergan ma‘qul.

---