Олий таълим муассасалари бўлажак муҳандис-педагогларининг касбини эгаллаш малакаларини аниқлаш ва ривожлантириш технологиясини такомиллаштириш

 
INTERNET TIZIMINI YARATILISH TARIXI 
3 

---

NASA (National Aeronautics and Space Administration 
— Milliy Aerofazoviy ma’muriyat) va ARPA 
(Advanced Research Projects Agency 
— Ilg‘or tadqiqot loyihalari Agentligi). 1962-yiIga kelib, RAND 
Corporation tashkiloti xodimi Pol Bern (Paul Baran) 
«On distributed communication Networks» 
ma’ruzasida kompyuter tizimlari va tarmoqlarining nomarkazlashtirilgan va keng tarqalgan asosda 
ishlash jarayonini yangilik sifatidajoriy etishni taklif qildi. Uning 
g‘oyasini soddaroq tushuntirish mumkin. 
Masalan, Vashingtondagi kompyuter Los-Anjeles bilan 
bog‘ianishi kerak bo‘lsa, Kanzasdagi kompyuter 
orqali ulanadi. Agar Kanzasdagi sim zararlangan 
bo‘lsa, Vashingtondagi yo‘naltiruvchi (marshrutizator) 
ma’lumotni boshqa bir, masalan, Chikagodagi kompyuter orqali yuboriladi. Ya’ni, markazlashgan 
kompyuter 
tarmog‘ida (A- sxemasi) asosiy kompyuterning buzilishi natijasida amalga oshirib 
bo‘lmaydigan amallar nomarkazlashgan kompyuter aloqasi (B-sxemasi) asosida o‘z yechimini topadi. 
Bundan tashqari kompyuter 
tarmog‘ining ish faoliyati o'zaro aloqani saqlagan holda, bir hudud bilan 
chegaralanmasdan ham keng tarqalgan holatda (C-sxemasi) 
o‘zaro bog‘langan tartibda amalga 
oshirihshi nazarda tutiladi. Bunday shaklda tuzilgan tizimning yoki tarmoqning bir 
«bo‘g‘ini» ishdan 
chiqsada, (masalan, nishonli yadro hujumi oqibatida) boshqa qismlari bezarar ishini davom ettiraverishi 
mumkin 
bo‘lardi. Ushbu g‘oyani amalga oshirish uchun olimlar kompyuterlarni maxsus dastur va 
qurilmalar bilan 
ta’minlash ustida ish olib bora boshladi. Buning ustida amerikalik olimlardan Leonard 
Kleynrok izlanish olib borgan. U ARPANET 
tarmog‘i 1969-yilda ishga tushrilguniga qadar Massachusets 
Texnologiya institutining talabasi 
bo‘lgan davrda (1961-yilda) o‘z ilmiy maqolasida ma’lumotlarni fayllarga 
bo‘lib, alohida qismlarga ajratgan holda tarmoq orqali yuborish imkoniyatini nazariy asoslab bergan va 
1969-yilda uning boshchiligida 4,5 metr kabel orqali ikki xonadagi hisoblash majmualari 
o‘zaro 
birlashtirilib, dastlabki kompyuter 
tarmog‘i vositasida aloqa o‘rnatilgan.