Oliy matematika, statistika va ekonometrika

a. 
Ko’k qog’oz bo’yicha imtixon topshirganlar uchun standart chetlanishiga izoh bering. 
b.
Qizil qog’oz bo’yicha imtixon topshirganlar uchun standart chetlanishiga izoh bering. 
c.
Talabalar guruhidan 1 ta talaba ajratib olindi deb tasavvur qiling va uni qiyin savollar bo’yicha o’zlashtirishi 
20% bo’lsin. Bu talaba qaysi turdagi imtixon topshirganligining ehtimoli yuqori, ko’kmi, qizilmi? Tushuntiring. 
 
 
 

---

105 
3-MAVZU. VAQTLI QATORLAR 
1. 
Faraz qilaylik, kompaniyaning daromadlarini prognozlash uchun vaqtli qatorlarning eksponentsial silliqlash 
(tekislash) usulidan foydalanilmoqda. Agar bu yilgi daromadning silliqlash (tekislash) qiymati 32,4 mln. AQSH doll.ga 
teng bo’lsa keyingi yil prognozida bu qiymat nechiga teng bo’ladi. 
2. 
Faraz qilaylik, vaqtli qatorlarni silliqlash (tekislash) uchun 9 yillik sirg’anchiqli o’rtachalardan foydalanilsa: 
a.
Birinchi sirg’anchiqli o’rtachani aniqlashda interval o’rtasida qaysi yilni bo’lishi kerak. 
b.
Barcha 9 yillik sirg’anchiqli o’rtachalarni aniqlashda necha yil uchun prognozlashtiriladi. 
3
. Faraz qilaylik, kompaniyaning daromadlarini prognozlash uchun vaqtli qatorlarning eksponentsial silliqlash 
(tekislash) usulidan foydalanilmoqda. Silliqlash (tekislash) koeffitsenti 
W=0,20, ga teng, 
ga teng bo’lsa: 
a.
2015 yil uchun vaqtli qatorlarning silliqlangan (tekislangan) qiymati nimaga teng. 
b.
2016 yil uchun vaqtli qatorlarning silliqlangan (tekislangan) qiymati nimaga teng, agar kuzatilayotgan 
qiymat shu yili 11,5 mln.doll.ga teng bo’lsa (2008 yil narxlarida). 
4
. Neftni qazib oluvchi kompaniyaning 2015-1996 yillar davomidagi ishchilar soni (ming kishi) quyidagi 
jadvalda keltirilgan. OIL SUUP.XLS. 

Vaqtli qatorlar grafigini tuzing. 

3 yillik sirg’anchiqli o’rtachani hisoblang va grafigini tuzing. 

Koeffitsenti W=0,50 ga teng bo’lgan eksponentsial silliqlash (tekislash) usulini qo’llang va grafigini tuzing. 

2016 yilga prognoz qilingan silliqlangan (teksilangan) qiymat nechiga teng? 

Koeffitsenti W=0,25 ga teng bo’lgan eksponentsial silliqlash (tekislash) usulini qo’llang va grafigini tuzing. 

5 masaladagi 2016 yilga prognoz qilingan silliqlangan (teksilangan) qiymat nechiga teng ? 

4 va 6 masalalarni taqqoslang. 
5. 
FOOD TIME.XLS faylida oziq-ovqat kompaniyasining 2015 yildan to 1990 yillar oralig’idagi sotuvlar hajmi 
(mln.doll.) to’g’risidagi maälumot berilgan: 

Vaqtli qatorlar grafigini tuzing. 

7 yillik sirg’anchiqli o’rtachani hisoblang va grafigini tuzing. 

Koeffitsenti W=0,25 ga teng bo’lgan eksponentsial silliqlash (tekislash) usulini qo’llang va grafigini tuzing. 

2016 yilga prognoz qilingan silliqlangan (teksilangan) qiymat nechiga teng ? 

Koeffitsenti W=0,50 ga teng bo’lgan eksponentsial silliqlash (tekislash) usulini qo’llang va grafigini tuzing. 

5 masaladagi 2016 yilga prognoz qilingan silliqlangan (teksilangan) qiymat nechiga teng ? 

4 va 6 masalalarni taqqoslang. 
6
. LOWER FIFTHIN COME.XLS. faylida keltirilgan ma’lumotlarda 1993 yildan to 2015 yillar oralig’idagi 
AQShdagi 20% kambag’al oilalarning daromadlari to’g’risidagi ma’lumotlar mavjud bo’lib, ular asosida quydagi ishlarni 
bajaring: 

Vaqtli qatorlar grafigini tuzing. 

3 yillik sirg’anchiqli o’rtachani hisoblang va grafigini tuzing. 

Koeffitsenti W=0,50 gatengbo’lganeksponentsialsilliqlash (tekislash) usuliniqo’llangvagrafiginituzing. 

2015 yilgaprognozqilingansilliqlangan (teksilangan) qiymatnechigateng ? 

Koeffitsenti W=0,25 ga teng bo’lgan eksponentsial silliqlash (tekislash) usulini qo’llang va grafigini tuzing. 

5 masaladagi 2015 yilgaprognozqilingansilliqlangan (teksilangan) qiymat nechiga teng ? 

4 va 6 masalalarni taqqoslang. 

1993 yildan to 2015 yillar oralig’idagi AQShdagi 20% kambag’al oilalar daromadlarining trendi haqida nima 
deyish mumkin?