Oliy matematika, statistika va ekonometrika

 
 
 
 
 
 

---

182 
MAVZU. AHOLI TURMUSh DARAJASI 
Atamaning
o’zbek tilidagi 
nomlanishi 
Atamaning
rus tilidagi 
nomlanishi 
Atamaning ingliz 
tilidagi 
nomlanishi 
Atamaning ma’nosi 
Aholining turmush 
darajasi 
Уровень жизни 
населения 
Standards of 
living 
Kishilarning moddiy va ma’naviy - 
ma’rifiy ehtiyojining qondirilishi hamda 
turmush 
sharoitining 
yaxshilanish 
darajasini tavsiflaydi. 
YaIM(Yalpi ichki 
mahsulot) 
ВВП(валовой 
внутренный 
продукт) 
GDP(Gross 
domestic product) 
Mamlakatning 
iqtisodiy 
faoliyatini umumlashtirib ifodalovchi 
ko’rsatkichdir. U mazkur mamlakat 
hududida joylashgan barcha rezidentlar 
tomonidan pirovard iste’mol uchun 
ishlab chiqarilgan mahsulot va xizmatlar 
qiymatini anglatadi. 
YaIM aholi jon boshiga 
ВВП на душу 
населения
GDP per capita 
YaIMni hajmini(AKSh dollorida) 
mamlakat aholisining yillik o’rtacha 
soniga nisbati 
Inson potentsiali 
taraqqiyoti indeksi 
Индекс развития 
человеческого 
потенциала (ИРЧП)
Human 
development 
index (HDI) 
Bu indeks turmush qiymati indeksiga 
nisbatan keng ma’noga ega bo’lib, 
quyidagi uchta ko’rsatkich bilan 
xarakterlanadi: 
-
jon boshiga to’g’ri kelgan yalpi 
ichki mahsulot darajasi; 
-
ma’lumotlik darajasi; 
-
o’rtacha yashash yoshi darajasi. 
Moddiy ehtiyojlar 
Материальный 
потребность 
Material needs 
kishilarning oziq - ovqat, kiyim - 
kechak, turar - joy, yoqilg’i, maishiy va 
kommunal 
xizmat 
ko’rsatishni 
yaxshilash kabilarga bo’lgan ehtiyojlari 
kiradi. 
Axoli daromadi 
Доход населения 
Income of the 
population 
Axolining 
ma’lum 
bir 
davr 
moboynida olgan pul mablag’lari va 
moddiy boyliklari. 
Nominal daromad 
Номинальный доход 
Nominal income 
Bevosita 
xodim 
mehnatining 
miqdori va sifatiga qarab to’lanadigan 
haq bo’lib, u pul shaklidagi jami 
daromadni o’z ichiga oladi.
Real daromad 
Реальный доход 
Real income 
Jami 
pul 
daromadlari 
(brutto 
daromad)dan turli to’lovlar (soliqlar, 
sotsial sug’urta to’lovlari) chegirib 
tashlangandan keyin qolgan qismi – sof 
(netto) pul daromadini baho indeksiga 
bo’lish yordamida aniqlanadi. 
Kambag’allik 
Бедность 
Poverty 
Kambag’allik 
shunday 
holatki, 
bunday vaziyatda inson o’zining asosiy 
ehtiyojlarini qondirish imkoniga ega 
bo’lmaydi. 
Elastiklik koeffitsienti 
Коэффициент 
эластичности 
The coefficient of 
elasticity 
Daromad 1 foizga o’zgarganda 
aholining 
harajatlari 
necha 
foizga 
o’zgarishini ko’rsatadi. 
Daromadlarni 
kontsentratsiyalash 
koeffitsienti (Djini 
koeffitsienti) 
Коэффициент 
концентрации 
доходов 
(коэффициент 
Джини) 
Gini coefficient, 
income 
Aholi daromadlarini taqsimlanishida 
tengsizlik darajasini tavsiflaydi. 
Fond koeffitsienti 
Коэффициент 
фондов 
Assets ratio 
10% li yuqori daromadli aholining 
o’rtacha daromadini 10% li eng kam 
daromadli 
aholining 
o’rtacha 
daromadiga nisbati. 

---

183