Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi jizzax davlat pedagogika universiteti

(75 birika oladi. Ularning oksidlari (Xe03, Xe04), oksigalogenidlari olingan. Geliydan tash-kari barcha I. g. suv va fenol bilan birikmalar hosil kila oladi. Radio va elektronika sanoatida, shuningdek, lyuminessent va axborot lampalarini, havo sharlarini to'ldirishda ishlatiladi

Ushbu guruh inert gazlar deb atalishining boisi ham, ularning boshqa

moddalar bilan umuman reaksiyaga kirishmaydi deb hisoblangani

sababidan bo'lgan. Biroq, bu narsa faqat neon va argon

gazlariga tegishli gap xolos. Kriptonga muayyan sharoitlar qilib

berilsa, u ftor bilan reaksiyaga kirishib, rangsiz va qattiq modda KrF2

hosil qiladi. Qolaversa, ksenonning ham ftor hamda, kislorod bilan

turli kimyoviy birikmalar hosil qilishi malum. Kashf qilinishi.

inert gazlar ichida eng birinchi bo'lib argon kashf etilgan. Ushbu gazning kashf qilingani haqidagi xabar butun dunyoga 1894-yilda Angliyadan tarqalgan. Kashfiyot mualliflari lord Reley (1842-1919) va Uilyam Ramzay (1852-1916) bolishgan. Argonning kashf etilishda, muayyan hajmdagi havo ajratib olingan va undan avvaliga azot va keyin kislorod chiqarib yuborilgan. Natijada, tajriba idishlarida, hali fanga nomalum bo'lgan gaz qolgan. Birinchi tajribaning o'zidayoq Ramzay laboratoriyada 100 m² atrofidagi argon gazini olishga muvaffaq bo'lgan edi. "Argon" yunon tilidan olingan atama bo'lib, uning ma'nosi "nofaol", "sust" degan ma'nolarni beradi.

Inert gazlarning fizik va kimyoviy xosslari

Inert gazlarning molekulalari bir atomli. Barcha Inert gazlar rangsiz va xidsiz boʻladi. Inert gazlar havoda (1 m³ havoda 9,4 l), suvda, ba'zi mineral va tof jinslarida bor. Geliy yer osti gazlari va mineral manbalar gazlari tarkibida uchraydi. Radon uran va radiyning radioaktiv preparatlaridan, boshqa Inert gazlar esa havodan ajratib olinadi. Tashki elektron qavati toʻla (8 ta elektron) boʻlgani uchun l. g. ni qattiq yoki suyuk holatda olish juda qiyin. Uzoq vaqtgacha Inert gazlarning birikmalarini olish mumkin boʻlmagan. 1962 yilda kanadalik olim N. Barlett Xe bilan PtF3 birikmasini sintez qshtib, Inert gazlar kimyoviy reaksiyalarga mutlaqo kirishmaydi, degan fikrlarga chek qo'ydi. Hoz. vaqtda inert gazlarning juda ko'p kimyoviy birikmalari olingan. Birikmalardagi inert gazlarning oksidlanish darajalari +1, +2, +4, +6 va +8 ga teng. Inert gazlar ftor, ftorli birikmalar bilan birika oladi. Ularning oksidlari (XeO3, Xe04), oksigalogenidlari olingan. Geliydan tash-kari barcha l. g. suv va fenol bilan birikmalar hosil kila oladi. Radio va elektronika sanoatida, shuningdek, lyuminessent va axborot lampalarini, havo sharlarini to'ldirishda ishlatiladi