6
1.2. Sinxronli dvigatellarsiz iste’molchilar
Sanoat korxonalarida reaktiv yuklamaning katta qismi 0,38 kV
tarafga jamlangan. Kompensatsiyalovchi qurilmalar esa quyidagicha
ulanishi mumkin:
- faqat 6/10 kV shinalarda;
- bir qismi 6/10 kV shinalarda, qolgan qismi 0,38 kV tarafda;
- faqat 0,38 kV tarafda.
(1.2) ifodadan kompensatsiyalovchi qurilma quvvati aniqlanadi.
Uning taqsimlanishi qayd etilgan variantlarda iqtisodiy taqqoslashlar
bilan amalga oshiriladi. Ko‘ndalang kompensatsiya
KB mahsus reaktiv
quvvatni yoki kuchlanishni rostlash maqsadi uchun ulanadi. Uni
o‘rnatish narxida hisoblangan barcha harajatlarni hisobga olingan
bo‘lishi kerak.
Hisob-kitoblarda 6/10 kV tarafdagi va kondensator batareyalar
o‘rnatilishiga sarf bo‘lgan solishtirma harajatlar hisobga olinishi kerak,
0,4 kV tarafga nisbatan, lekin 6/10kV yacheykalar kB larni ulash uchun
zaruriy harajatlar kam bo‘ladi. Q
ku
quvvati 6/10kV tarafdagi 0,4 kV
tarafga transformator orqali uzatilishi kerak. Agar transfomator to‘la
yuklangan bo‘lsa (β=1), u holda transformatorni katta quvvatliga
almashtirish yoki ularning sonini ko‘paytirish
maqsadga muvofiq
variantlarini ko‘rib chiqish zarur.
KB narxiga o‘zgarmas qismi X
0
ajratiladi, u generatsiyalanayotgan
quvvatga bog‘liq emas, va o‘zgaruvchan qismi, batareya quvvatiga
proporsional:
(1.3)
bu yerda Х
1
– generatsiyalanayotgan quvvat birligiga solishtirma harajat.
O‘zgarmas tashkil qiluvchisi kiritilayotgan qurilma narxi bilan
aniqlanadi:
Kommutatsiyalovchi
va
himoyalash
apparatlari,
tok
transformatorlari, ampermetrlar, razryadlash qarshiliklari va boshqalar.
Bu qurilmaning narxi (ma’lum chegaralarda) kondensator batareyalar
quvvatiga bog‘liq emas.
Quvvati rostlanadigan KBlar uchun rostlagich qo‘shimcha narxini
hisobga olish kerak.
Rostlanmaydigan kVlar uchun
(1.4)
7
Rostlagichga ega bo‘lganida
(1.5)
bu yerda K
0
– kiritiladigan qurilma narxi; K
r
– rostlagich qurilma narxi;
E=0,233 har oyi umumiy kiritiladigan ajratiladigan umumiy yig‘mani
hisobga oluvchi,
koeffisienti; E = 0,27 bu ham rostlovchi qurilmaning
narxi. KBlar o‘zgaruvchan narxining tashkil qiluvchilari ularning
quvvatiga proporsional.
U saqlagichli kondensator, shkaf materiali va montaji, unda
o‘rnatilgan kondensatorlar narhi bilan aniqlanidi rostlanadigan
KB larni
uchun uning quvvatini rostlaydi, kondensator seksiyalarini o‘chirib
ulaydigan kontaktor yoki o‘chirgich narhi hisobga olinadi. Kondensator
batareyalar generatsiyalaydigan quvvat tarmoq kuchlanishiga bog‘liq.
Kondensatorlar quvvatidagi isrofni hisobga olinganda
, (1.6)
bu yerda X
sol,kb
– KB o‘rnatishga ketadigan solishtirma harajat; UKB -
amaldagi kuchlanishi; ∆PKB dagi- solishtirma aktiv quvvat isrofi; Un -
tarmoq nominal kuchlanishi; So – (energiya tizimdan beriladi) KB lar va
tarmoqdagi aktiv quvvat solishtirma isrofi. Suratni maxrajga bo‘lib mos
bo‘laklari (1.6) dagi tarmoq nominal kuchlanish, qabul qilamiz.
(1.7)
bu yerda U–
tarmoq solishtirma kuchlanish; UKB – KB lar nominal
kuchlanishiga nisbatan tarmoq kuchlanishi.
0,38
kV,
tarmoqqa
ulanadigan,
kondensatorlar,
tarmoq
kuchlanishiga teng nominal kuchlanishiga yaratiladi.
6/10kV
tarmoqqa
ulanadigan,
kondensatorlar
tarmoq
kuchlanishidan
kuchlanishi
5%
ga
kuchlanishiga
yaratiladi.
Kondensatorlar va tarmoq kuchlanishlari o‘zaro nisbatlari 0,38 kV
kuchlanish uchun UKB = 1 tashkil qiladi, 6/10kV kuchlanish uchun esa
UKB = 1,05.
Shunday qilib, KB larni o‘rnatishga sarflanadigan harajatlar
quyidagicha aniqlanadi:
(1.8)
8
Reaktiv quvvatni kompensatsiyalash uchun komplekt kondensator
qurilmalar qo‘llanilishi hisob-kitobni oddiylashtiradi. Bunday holatda
ularni olish va ishlatish harajatlari kapital harajatlarida hisobga olinadi.
Dostları ilə paylaş: