«Matematik analiz» fanining mazmuni
Ratsional sonlar to ’plami va uning xossalari, ratsional sonlar to ’plamining kesimi,
irratsional son tushunchasi, haqiqiy sonlar to ’plamining asosiy xossalari. Haqiqiy sonning
moduli va uning xossalari. Yuqoridan va quyidan chegaralangan to ’plamlar, ularning
chegaralari. Oraliqlar.
Sonli ketma-ketlik haqida tushuncha. Ketma-ketlik limitning ta ’rifi. Yaqinlashuvchi
ketma-ketliklarning xossalari. Cheksiz kichik ketma-ketliklar va ularning xossalari.
Yaqinlashuvchi ketma-ketlikning chegaralanganligi, limitning yagonaligi. Cheksiz katta
ketma-ketliklar. Oraliq o ’zgaruvchining limiti haqidagi teorema. Ketma-ketliklar yig’indisi,
k o ’paytmasi va bo ’linmasining limiti. Aniqmasliklar va ularni ochish.
Monoton ketma-ketlikning limiti, e soni. Ichma-ich joylashgan segmentlar prinsipi.
Qismiy ketma-ketlik. Bolsano-Veyershtrass teoremasi. Ketma-ketlik yaqinlashishning Koshi
kriteriyasi.
Funksiyaning ta ’rifi, funksiyaning berilish usullari. Funksiyaning grafigi. Funksiyalar
ustida arifmetik amallar. Juft, toq va chegaralangan, monoton funksiyalar. Davriy funksiyalar.
Teskari funksiya, funksiyalarning kompozitsiyasi.
Funksiyaning nuqtadagi limitining ta ’riflari. Limitga ega bo ’lgan funksiyalarning sodda
xossalari. Bir tomonli limitlar. Bir tomonli limitlar asosida funksiyaning chekli limitga ega
bo ’lish sharti. Ikki funksiya yig’indisi, ko ’paytmasi va b o ’linmasining limiti. Murakkab
funksiyaning limiti. Monoton funksiyaning limiti. Koshi kriteriyasi. B a’zi bir ajoyib limitlar.
Cheksiz kichik funksiyalar va ularni taqqoslash. Cheksiz katta funksiyalar.
Funksiyaning nuqtadagi va to ’plamdagi uzluksizligi. Yig’indi, k o ’paytma va
bo ’linmaning uzluksizligi.
Funksiyalar kompozitsiyasining uzluksizligi.
Bir tomonli
uzluksizlik va uzilish nuqtalari, turlari. Monoton funksiyaning uzluksizligi va uzilish nuqtalari.
Kesmada uzluksiz bo ’lgan funksiyalarning chegaralanganligi, eng kichik va eng katta
qiymatlari. Uzluksiz funksiyalarning oraliq qiymatlari haqidagi teoremalar. Monoton
funksiyaning uzluksizligi. Teskari funksiyaning mavjudligi va uzluksizligi. Tekis uzluksizlik
tushunchasi. Kesmada uzluksiz b o ’lgan funksiyaning tekis uzluksizligi.
Haqiqiy ko ’rsatgichli daraja. K o’rsatkichli, logarifmik, darajali funksiyalar va ularning
xossalari. Trigonometrik funksiyalar. Teskari trigonometrik funksiyalar va ularning xossalari.
Hosilaning ta ’rifi, uning geometrik va mexanik m a’nolari. Egri chiziq urinmasi va
normalining tenglamalari. Differensiallanuvchi funksiyaning uzluksizligi. Yig’indi, ko ’paytma
va bo ’linmaning hosilasi. Murakkab funksiyaning hosilasi. Teskari funksiyaning hosilasi.
Asosiy elementar funksiyalarning hosilalari. Differensiallanuvchanlik va differensial.
Differensiallanuvchanlik va hosilaning mavjudligi orasidagi bog’lanish. Differensialning
geometrik m a’nosi. Differensial formasining invariantligi. Logarifmik hosila. Daraja
ko ’rsatkichli funksiyaning hosilasi. Yuqori tartibli hosilalar. Ikkinchi tartibli hosilaning
mexanik m a’nosi. Parametrik k o ’rinishda berilgan funksiyalarni differensiallash, oshkormas
funksiyaning hossalari.
Aniqmas integral, boshlang’ich funksiya, Roll, Lagranj, Koshi teoremalari. Lopital
qoidasi. Teylor formulasi. B a’zi-bir elementar funksiyalar uchun Teylor formulalari.
Funksiyaning doimiylik sharti. Funksiyaning nuqtada va to ’plamdagi monotonlik sharti.
Maksimum va minimumlar. Ekstremumning zaruriy sharti. Ekstremumning yetarli shartlari.
Eng katta va eng kichik qiymatlarni izlash. Funksiyaning qavariqligi, burilish nuqtasi.
Asimptotalar. Hosilaning funksiya grafigini yasashga tatbiqi.
5
Asosiy integrallar jadvali. Aniqmas integralda o ’zgaruvchini almashtirish usuli.
differensiallarni integrallash. Eyler almashtirishlari. Trigonometrik funksiyalarni integrallash.
Universal usul.
Aniq integral tushunchasiga olib keladigan masalalar: yassi figura yuzasi haqidagi
masala, kuchning bajargan ishi haqidagi masala. Aniq integral ta ’rifi. Darbu yig’indilari va
ularning xossalari. Aniq integralning mavjudlik sharti. Integrallanuvchi funksiyalar sinfi
(Uzluksiz funksiya, monoton funksiya, chekli sondagi uzilishga ega b o ’lgan funksiyalar). Aniq
integralning tenglik va tengsizlik bilan ifodalanadigan xossalari. O ’rta qiymat haqidagi
teoremalar. Yuqori chegarasi o ’zgaruvchi b o ’lgan aniq integral. Nyuton-Leybnits formulasi.
O ’zgaruvchini almashtirish va bo ’laklab integrallash usullari.
Xosmas integral tushunchasi. Integrallash sohasi chegaralanmagan xosmas integral.
Chegaralanmagan funksiyaning xosmas integrali.
Yuza tushunchasining ta ’rifi. Kvadratlanuvchi soha. Yuzaning additivligi. Yuzani
dekart va qutb koordinatalar sistemasida hisoblash. Aylanma jism hajmlarini hisoblash
formulalari. To’g ’rilanuvchi yoy va uning uzunligi. Yoy uzunligini hisoblash formulalari. Yoy
uzunligining differensiali. Aylanma sirt yuzasining ta ’rifi va uning aniq integral yordamida
ifodalanishi.
Aniq integralning fizikaga tatbiqlari: O ’zgaruvchi kuchning bajargan ishi va uni aniq
integral yordamida hisoblash.
Yassi yoy va figuraning og’irlik markazlarining
koordinatalarini, inersiya momentini hisoblash formulalari.
Sonli qator tushunchasi, yaqinlashuvchi qator va uning yig’indisi. Qatorning qoldig’i.
Geometrik qator. Qator yaqinlashishining zaruriy sharti. Garmonik qator. Yaqinlashuvchi
qatorlarning sodda xossalari. Koshi kriteriyasi.
Musbat qatorlarning yaqinlashish sharti. Musbat qator yaqinlashishining zaruriy va
yetarli sharti. Taqqoslash teoremalari. Koshi va Dalamber alomatlari. Koshining integral
alomati. Umumlashgan garmonik qator. Ishora navbatlashuvchi qatorlar. Leybnits teoremasi.
Absolyut va shartli yaqinlashuvchi qatorlar, ularning xossalari.
Funksional ketma-ketlik tushunchasi. Yaqinlashuvchi ketma-ketlik, uning limiti. Tekis
yaqinlashuvchi funksional ketma-ketlik. Tekis yaqinlashish alomati. Tekis yaqinlashuvchi
funksional ketma-ketlik xossalari. (Limit funksiyaning uzluksizligi, uni differensiallash va
integrallash).
Funksional qatorlar va uning yig’indisi, tekis yaqinlashuvchi qatorlar, tekis yaqinlashish
sharti. Tekis yaqinlashuvchi qatorning xossalari (qator yig’indisining uzluksizligi, qatorni
hadma-had differensiallash va integrallash).
Darajali qator tushunchasi. Abel teoremasi. Darajali qatorlarning yaqinlashish radiusi,
yaqinlashish intervali va sohasi. Darajali qatorning tekis yaqinlashishi. Tekis yaqinlashuvchi
darajali qator yig’indisining uzluksizligi. Darajali qatorni hadma-had differensiallash va
integrallash.
Funksiyalarni darajali qatorga yoyish masalasi. Teylor qatori. sinx, cosx, ex, ln(1+x) va
(1+x)a funksiyalarni darajali qatorga yoyish. Darajali qatorlarning taqribiy hisobga tatbiqi.
Funksiyaning Furye koeffitsentlari va Furye qatori. Funksiyani Furye qatoriga yoyish
masalasi. Dirixle teoremasi (isbotsiz). Davriy, juft va toq funksiyalar uchun Furye qatori. [-/; /]
va [0; /] oraliqlarda berilgan funksiyalarni Furye qatoriga yoyish.
B o’laklab integrallash. Sodda ratsional kasrlar va ularni integrallash. To’g ’ri ratsional kasrlarni
integrallash. Kasr ratsional funksiyalarni integrallash.
Sodda
irratsional
va
transsendent
funksiyalarni
integrallash: R\ x ,
I
k o ’rinishdagi
funksiyalarni
integrallash.
Binomial
6
|