Оliy va o„rta maхsus ta‟lim vazirligi toshkent viloyati chirchiq davlat pedagogika instituti

 
 Nazorat savollari: 
1.
Havo mikroflorasini o‗rganishning qanday usullarini bilasiz? 
2.
Havoda mikroorganizmlarning qanday turlari mavjud? 
3.
Havo mikrofloarasini o‗rganishning ahamiyati qanday? 
4.
Omilyanskiy formulasida keltirilgan kattaliklarni izohlab bering. 
5.
Havo mikroflorasini o‗rganish qanday amalga oshiriladi? 
 
 
12-labоratоriya mashg‟ulоti 
Mavzu: Mikroorganilarini 
Gram usulida bo„yash orqali 
identifikatsiya qilish 
 
Ishning maqsadi:
Turli mikroorganizmlarni Gram usulida bo‗yash orqali 
identifikatsiay qilishini o‗rganish. 
Kerakli asbob-uskunalar: 
Petri likopchalari, GPА ozuqa muhiti, 
termostat, bakterial ilmoq, vannacha, narvoncha, buyum va qoplagich oynalar, 
spirt lampasi, mikroskop, toluol, filtr qogʼozga shimdirilgan gentsian violet, 
ishqoriy fuksin bo‗yogʼi, 96%-li etil spirti, lugol va boshq.
Nazariy ma‟lumot:
Mikrobiologiya amaliyotida bakteriya hujayralarini
Gram
bo‗yicha 
differentsial bo‗yash usuli keng tarqalgandir. 
Bu usulda bo‗yash 1884 yili daniyalik olim X. Gram tomonidan 
kiritilgan va o‗sha davrdan boshlab diagnostika belgisi sifatida ishlatiladi. 
Bakteriyalar 
grammusbat (Gram
+
) grammanfiy (Gram
-
)
deb farqlanadi. 
Grammusbat bakteriyalarni gensianviolet bo‗yog`i bilan bo‗yab, ba'zi 
moddalar bilan ishlov berib (protravlivanie), so‗ngra 96
°
etanol bilan ishlov 
berilsa, binafsha rang saqlanib qoladi. Grammanfiy bakteriyalarda esa, 
gensianviolet bilan bo‗yalsa ham, etanol ta'sir etganda rangsizlanib qoladi. 
Ularni qo‗shimcha birorta bo‗yoq masalan, fuksin bilan bo‗yash mumkin. 
Shunday qilib, Gram usulida bo‗yashning bosqichlarini amalga oshirgandan 
so‗ng, grammusbat bakteriyalar binafsha rangga, grammanfiylari esa - qizil 
rangga bo`yaladi. 
Qator mualliflarning tadqiqotlari shuni ko‗rsatadiki, Gram
+
va Gram- 
bakteriyalar faqatgina bo‗yashda farqlanmasdan, balki ba'zi antibiotiklarni 
(penitsillinga) ta'siriga, sulfamid preparatlarini, lizotsimni, proteolitik 
fermentlarni va boshqalarni ta'sirlariga bo‗lgan sezgirliklariga qarab ham 

---

46 
farqlanadi. Yana aniqlanishicha, Grammusbat bakteriyalar 1% NaOH da 
erimaydi. Grammanfiy bakteriyalar esa to‗la erib ketadi. 
Hozirgi vaqtda ko‗pgina mualliflar Gram bo`‗yicha bo‗yalgan 
bakteriyalarni bu xususiyatlarini hujayra devorini molekulyar qurilishi va 
kimyoviy tuzilishiga bog`lashmoqda. 
Gram usulida bo‗yash sxemasi: 
1.