Oliy va orta maxsus talim vazirligi mirzo ulug’bek nomidagi


II BOB. Siyosiy hayotdagi o’zgarishlarning ijtimoviy hayotga g’oyaviy mafkuraviy ta’siri



Yüklə 60,51 Kb.
səhifə11/13
tarix20.09.2023
ölçüsü60,51 Kb.
#146104
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13
KARIMBOY KURS ISHI

II BOB. Siyosiy hayotdagi o’zgarishlarning ijtimoviy hayotga g’oyaviy mafkuraviy ta’siri
2.1. Siyosiy mafkura tushunchasi va ko’rinishlari
Dunyodagi barcha xalqlar tarixida diniy yoki siyosiy e’tiqod o’rnini insonning hayotiy tajribalaridan kelib chiquvchi bilim egallashi uchun kurash davri bo’lgan. Uni Uyg’onish yoki Ma’rifat davri deb atalgan. O’rta Osiyoda u Beruniy, Xorazmiy, Ibn Sinolar kabi daxolarni yuzaga keltirganini bilamiz, Ammo bizda Uyg’onish davri fan, madaniyat, axloq sohasi bilan cheklangani holda G’arbiy Yevropada kechroq boshlangan bu jarayon butun jamiyat hayotining barcha sohalarida amal qildi. Siyosiy sohada u - insonni ozod qilinishi, barcha odamlarning qonun oldida tengligi kabi g’oyalarda namoyon bo’ldi. Har bir ijtimoiy gypuh dunyo, inson, jamiyat haqidagi tasavvurlaridan kelib chiqib, ijtimoiy hayotni qurishning o’z falsafasi va amaliyotini taklif etish imkoniga ega bo’ldi. Bunga yana siyosatning din qobig’idan chiqib, dunyoviy ma’no kasb etgani ham katta turtki berdi. Natijada, jamiyatda odatda din egallab turgan yuqori mavqeni egallash va odamlar, jamoalar, mamlakatlar taqdirini belgilash uchun turli mafkuralarning kurashi davri boshlandi. Dinlar - mohiyatiga ko’ra haqiqatni izlagan va shu haqiqatga so’zsiz e’tiqodni talab etgan bo’lsa, mafkuralar — o’zlari suyangan tabaqa yoki fuqaroning manfaatlarini himoyalash va o’rnatish yo’llarini izlaydilar. Mafkuraga nisbatan bir qator barqaror bo’lgan munosabatlar ham qaror topgan: jumladan, mafkura bilan fanni bir — biridan murosasiz ayirib qo’yish, mafkuraning bilish fuksiyalariga shubha bilan qarash, ularni inkor qilish. XX asr boshlaridayoq, M. Veber mafkurani va boshqa g’oyaviy, diniy tuzilmalarni ko’r-ko’rona ishonish sohasiga kiritgan edi. Bu bilan u mafkuraning ilmiyligi masalasini qo’yishni ham inkor etadi, by sohaning taniqli mutaxassisi K.Mangeym, M. Veberdan keyin har kanday mafkurani voqelikning noto’g’ri bir tomonlama aks etishi sifatida, voqealarning haqiqiy ahvolini ongli ravishda yashiradigan g’oyalar yig’indisi sifatida olib qaraydi. Mafkuraning ijtimoiy — tarixiy manbalarini chetga surib qo’yib, uni jamoani birlashtiruvchi qurol sifatida (O. Lemberg, T. Parsons) haddan tashqari funksional taskin qilishlar ham keng tarqalgandir.
Mafkurani ayrim guruhrar va individlarning psixologiyasidan (R. Payps, D. Braun) iborat qilib ko’rsatish mollari ham kam emas. Shu bilan birga, ilmiy adabiyotlarda mafkurani — halqning, millatning dunyodagi o’rnini, manfaatlarini, orzu — intilishlarini ifodalaydigan g’oya, o’tmish va kelajakni bog’laydigan ko’prik sifatida ta’riflashlar ham mavjuddir.
Yuqorida qayd etilgan xilma — xil yondoshuvlar mafkura — murakkab ruhiy hodisa ekanligidan dalolat beradi. Siyosiy mafkura — siyosiy ongning o’ziga xos darajasi va shakli xisoblanadi. U siyosiy borliqni aks ettirish chuqurligi va adekvatligi (to’g’riligi) ga ko’ra siyosiy psixologiyadan farq qiladi. Agar siyosiy psixologiyada stixiyali tarzda shakllanadigan, yaxlit bo’lmagan, sistemalashmagan xissiyotlar, e’tiroslar ustuvorlik qilsa, siyosiy mafkurada siyosiy ongning nazariy elementlari, g’oyalar, konsepsiyalar ustuvorlik qiladi. Aynan siyosiy mafkurada siyosiy borliq nazariy qayta ishlanadi, aniq dasturlar ishlab chiqiladi. Siyosiy mafkura o’z tabiatiga ko’ra siyosiy borliqni nazariy aks ettiradigan, yaxlitlangan, sistemaga solingan, mantiiqiy izchil siyosiy ong shaklidir.
Mafkura jamiyat va siyosiy tizimning muayyan modelini e’tirof etishga, bu modelni shakllantirish yo’llari va vositalarining muayyan turlarini nazariy asoslashga intiladi. Eslab, tahlil qilib ko’ring: bizga ma’lum mafkuralarning barchasi — shunday. Boshqacha qilib aytganda, biz urushlar va inqiloblar bilan bir qatorda g’oyalar va mafkuralar ham insoniyat va madaniyat taraqqiyotini belgilab keladi, deb aytaolamiz. Eng dahshatli urushlar, eng qonli inqiloblar guvohi bo’lgan XX asrni «mafkuralar asri», deb nom olganligining o’zi — ana shu urushlar, inqiloblarning tub zaminini aslida dunyoni ikki qarama — qarshi qutbga bo’lib yuborgan mafkuralar kurashi tashkil etganligining e’tirofidir.
Ammo, bularning barchasi siyosiy mafkura siyosiy nazariyaga aynan o’xshash ekan, degan ma’noni anglatmaydi aslo. Bunday deb hisoblash masalani siyqalashtirihdan boshqa narsa emas.
Siyosiy mafkura siyosiy nazariyadan farq qiladi. U nafaqat "mavjudlik" haqidagi aniq bilimlarga, balki "bo’lishlik" haqidagi noaniq fikrlarga, taxminlar va xomhayollarga, "yashil bo’yoqlar" bilan bezashlarga ham tayanadi. U xomhayollarga berilishlik, voqelikni bo’yoqlarga bo’yashlik — mafkuraning xususiyatlaridan biri hisoblanadi.
Yuqorida qayd etilgan fikr - mulohazalardan kelib chiqib siyosiy mafkuraga quyidagicha ta’rif berish mumkin.
Siyosiy mafkura — u yoki bu ijtimoiy guruhning manfaatlarni ifodalovchi va himoya qiluvchi hamda ko’proq miqdordagi kishilarning individual o’y - fikrlarni va xatti — xarakatlarini hokimiyatdan foydalanishning muayyan maqsadlari va vazifalarga bo’ysundirishni talab qiluvchi sistemalashgan, mantiiqiy izchil g’oyaviy qarashlarning yig’indisidir. qisqacha qilib aytganda, siyosiy mafkura - bu muayyan ijtimoiy guruhning hokimiyatga intilishini yoki undan foydalanishini asoslovchi va siyosiy xarakatning u yoki bu strategiyasini ko’zda tutuvchi yaxlit g’oyaviy tizimdir.
Mafkura ijtimoiy hayotda muayyan funksiyalarni bajaradi. Ulardan quyidagilarni ajratish mumkin:
1) mo’ljallash. Bu funksiya shunda ifodalanadiki, mafkura jamiyat, davlat, ijtimoiy ravnaq, shaxs haqidagi muayyan tasavvurlarni va ularni amalda ro’yobga chiqarish yo’llari va vositalarini o’ziga qamrab olib, u inson faoliyatining ma’no — mazmuni, tizimini va mo’ljallarini ko’rsatib beradi.
2) safarbar etish. Yangi, fozil jamiyat g’oyasini taklif qila turib siyosiy mafkura siyosiy faoliyatning bevosita motivi sifatida chiqadi va uni amalga oshirish uchun jamiyatni, ijtimoiy guruhlarni safarbar qiladi.
3) birlashtirish. Taklif etilayotgan dunyoning yangi qiyofasi doirasida siyosiy xarakatga ma’no — mazmun bera turib, siyosiy mafkura unga shunday ahamiyat beradiki, u o’zining miqyosi bilan har qanday individual yoki guruhiy manfaatdan yuqori turadi. Siyosiy mafkura xususiy manfaatlarga qarshi turadi va shu bilan birlashtiruvchi omil bo’lib maydonga chiqadi.
4) amortizatsiyalash. Siyosiy mafkura jamiyat, guruhlar, individ, ehtiyojlari va ularni qondirishning real imkoniyatlari o’rtasida nomuvofiqlik vujudga kelgan vaziyatdagi ijtimoiy keskinlikni yumshatishga xizmat qiladi.
5) muayyan ijtimoiy guruhning manfaatlarini ifoda etish va himoyalash. Buning ma’nosi shuki, siyosiy mafkura u yoki bu ijtimoiy guruh manfaatlari negizida,vujudga keladi va ularni boshqa guruhlar manfaatlariga qarama - qarshi qo’yishga chaqirilgan.
Mafkura o’zining funksiyalariga ko’ra fandan farq qiladi. Agar fanning funksiyasi — borliqni o’rganish bo’lsa, mafkuraning funksiyasi — aholining ommaviy siyosiy onggini egallash, unga jamiyatning bugungi va kelgusidagi taraqqiyotini baholash bo’yicha o’zining mezonlarini joriy qilish, siyosiy makonda kishilar mo’ljal qiladigan maqsad va vazifalarni belgilashdir. Guruhiy xarakterga ega bo’laturib mafkura amalga oshirmoqchi bo’lgan yo’lning oqilona va holisona obrazini yaratishga, uning u yoki bu sinf, millat, davlat manfaatiga mos kelishiga intiladi. Bu borada mafkura u yoki bu ideallar va qadriyatlarni targibot qilish bilan chegaralanib qolmay, balki fuqarolar, partiyalar va boshqa siyosiy tuzilmalarning maqsadga muvofiq faoliyatini rag’batlantirish bilan ham shug’ullanadi.
Mafkura o’zining siyosiy vazifalarini bajarishi bilan jamiyatni yo qandaydir ijtimoiy, milliy gypuh manfaatlari asosida, yoki aholining muayyan ijtimoiy - iqtisodiy guruhlariga tayanmaydigan ongli ravishda ishlab chiqilgan maqsadlari negizida jipslashtirish, birlashtirishga intiladi. Aholini real 6irlashtirish qobiliyati mafkuraning g’oyasi va qoidalari kishilarning yaxshi turmush tarzi haqidagi kundalik qarashlari va tasavvurlariga qanchalik mos kelishga bog’liqdir.
Har qanday mafkura oqilona, nazariy asoslangan qoidalardan tashqari o’zida real voqelikdan uzoqda bo’lgan, aholiga faqat ishonish uchun taklif qilinadigan maqsad va ideallarni ham qamrab oladi. Rasmiy mafkuralar voqelikni bo’yab ko’rsatishga, muxolif kuchlarning mafkuralari esa utopik xom hayollarga moyil bo’ladilar.
Siyosiy mafkuraning amal qilish darajalari bir xil emas. U nazariy — konseptual, dasturiy va hulq — atvor darajalarida amal qiladi. Nazariy-konseptual darajada u yoki bu sinf, ijtimoiy qatlam, millat, davlatning manfaatlari va ideallarini ochib beruvchi asosiy qoidalar qaror toptiriladi; dasturiy — direktiv darajada ijtimoiy — falsafiy tamoyillar va ideallar siyosiy elitaning aniq dasturlari, shiorlari va talablariga aylantiriladi va boshqaruv qarorlarini qabul qilish, ommaning siyosiy hulq — atvorini rag’batlantirish uchun g’oyaviy asos bo’lib xizmat qiladi. Mafkura amal qilishining ushbu darajasi "siyosatning yaratuvchi elementi" deb etiladi.
Hulq — atvor darajasida mazkur mafkura maqsadlari va prinsiplari fuqarolar tomonidan o’zlashtiriladi, hamda ularning jamiyat siyosiy hayotida ishtirok etishining u yoki bu shakllarida o’z ifodasini topadi. Bu darajada mafkura kishilarning xatti — xarakatiga aylani6 ularni jipslashtiradi, birlashtiradi, muayyan yo’lga yo’naltiradi, safarbar etadi.
Siyosiy mafkuralarning asosiy ko’rinishlari
Siyosiy mafkura zamon va makondan tashqarida bo’lgan mavhum ruhiy xodisa emas. U muayyan tarixiy sharoit bilan bog’liq — aniq ijtimoiy mazmunga ega bo’lgan ruhiy xodisadir.
Ular bir tarixiy davr o’ziga xos va o’ziga mos mafkuraviy oqimlarni ilgari surgan. Bundan hozirgi zamon ham mustasno emas. U ham turli — tuman mafkuraviy oqimlarni ilgari suradi. Biz quyida hozirgi zamonning asosiy mafkuraviy oqimlarini ko’rib chiqamiz.
Hozirgi zamonning eng yirik va ko’p tarqalgan mafkuraviy oqimlaridan biri — liberalizmdir. Bu atama lotincha "liberalis" so’zidan olingan bo’lib erkin degan ma’noni anglatadi.
Liberalizm XVII — XVIII asrlarda ma’rifatparvarlik davri g’oyalari negizida tarix sahnasiga chiqib kelayotgan burjuaziya sinfining mafkurasi sifatida shakllanadi. Bu mafkuraning asosiy qoidalari J. Lokk, T. Gobbs, Sh. Monteskye, A. Smit, T. Jefferson, D. Mill va boshqalarning asarlarida asoslanib beriladi.
Liberalizm — bunyodkor mafkuradir. Uning poydevorini shaxs erkinligi, uning barcha jamiyat institutlariga nisbatan eng oliy qadriyat ekanligi, shaxsning ham o’z oldida, ham jamiyat oldida mas’ulligi, barcha kishilarning o’zini o’zi po’yobga chiqarish huquqini tan olishligi kabi tamoyillar tashkil etadi. Bu mafkura parlament tuzumining muhim siyosiy muammolarni hal etishda murosayu — madora, konsensusning tarafdoridir. U davlatning xaddan ziyod iqtisodiy va sotsial funksiyalariga salbiy munosabatdadir.
Liberalizm hokimiyatning taqimlanishi, siyosiy plyuralizm, elitalarning raqobati, qonunning ustuvorligini e’tirof etadi. U fuqarolarning huquqlari va erkinliklarini ta’minlashni o’zining asosiy maqsadi, deb biladi.
Mazkur mafkuraning barcha ko’rinishlarida inson shaxsining individual erkinligi, qadr — qimmati, boshqa kishilarning qarashlari va e’tiqodlariga sabr — chidamli bo’lishlik talablari doimo himoya qilinadi. Shaxs erkinligini hurmat qilish bilan bog’lab, liberalizm o’zining g’oyaviy ko’rsatmalarida, individualizm va insonparvarlik tamoyillarini uyg’un ravishda mujassamlashtiradi.
Erkinlik tamoyili liberalizm tarafdorlari tomonidan davlat cheklashlaridan erkin bo’lishlik sifatida talqin etiladi. Bu g’oyani angliyalik mutafakkirlar T. Gobbs va D. Mill yaxshi ifoda etadilar. T. Gobbs "kishilar erkinligi qonunlarning jim turishiga bog’liqdir", deb e’tirof etadi. D.Mill esa bu g’oyani quyidagicha izohlaydi: "Inson o’ziga nima kerakligini har qanday hukumatdan ko’ra o’zi yaxshiroq, biladi".
Liberalizm tarafdorlari nazarida erkinlik uchun kurash insonning iqtisodiy, jismoniy va intellektual erkinligi yo’lidagi barcha to’siqlarni, cheklashlarni tutatish uchun kurashni anglatadi. Ular hokimiyatni meros qilib qoldirishning barcha shakllariga va tabaqaviy imtiyozlarga qarshi chiqadilar. Bu ko’rsatmalar negizida "davlat — tunggi
qorovul" degan g’oya karor topdi. Ushbu g’oyaning ma’nosi shuki, davlat faqat ijtimoiy tartibni qo’riqlash va mamlakatni tashqaridan bo’ladigan tahdiddan himoya qilishni ta’minlaydigan, eng kerakli vazifalarni bajarishi kerak. Shuning uchun aynan liberalizmda fuqarolik jamiyatining davlat ustidan ustivorligi g’oyasi qaror topdi va amalga oshirilmoqda. Angliyalik mutafakkir J. Lokk fuqarolik jamiyati bu doimiy kattalik, davlat esa undan kelib chiquvchi, deb e’tirof etgan edi.
Liberalizm mafkurasi uchun shaxsning erkin rivojlanishi va o’zini — o’zi tasdiqlash g’oyasi xarakterli bo’libgina qolmay, balki erkinlikning bozor talqinini xususiy tadbirkorlik erkinligi sifatida xarakterlash xosdir. Bu mafkura erkinlik va xususiy mulkning o’xshashligiga asoslanadi. "Unda xususiy mulk — inson erkinligining kafolati va o’lchovi sifatida qaraladi. Iqtisodiy erkinlikdan siyosiy va fuqarolik erkinligi keltirib chiqariladi.
Iqtisodiy nazariyada liberalizm tadbirkorlik, bozor va raqobat erkinligini targ’ibot va tashviqot qiladi. Shu bilan birga bu mafkuraning tarafdorlari shaxsni bozor tizimiga amal qilishning salbiy oqibatlaridan saqlashni – xukumatning vazifasi deb biladilar.
Mumtoz liberalizmning g’oyalari anglo — sakson
mamlakatlarida; avvalo AqShning siyosiy va iqtisodiy amaliyotida o’zini to’liq, namoyon qildi. AqShda individualizm jamiyat tuzilishining bosh tamoyili sifatida qaraladi. Mustaqillik va o’zining kuchiga tayanish, raqobat erkinligi amerikacha turmush tarzining asosiy g’oyaviy ustunlaridir.
Mafkuraning har qanday ko’rinishi o’zgarmasdan qola olmasligi kabi liberalizm ham o’zgarmasdan qolmadi. U ijtimoiy — iqtisodiy o’zgarishlarning ta’siri ostida XX asrning 30 — yillarida neoliberalizmga o’sib o’tadi. Bu yangi mafkuraviy oqimning paydo bo’linishini tadqiqotchilar AqSH Prezidenti Franklin Ruzveltning "Yangi yo’li" bilan bog’laydilar. AqIII Prezidenti liberalizm mafkurasiga asoslangan siyosatga qator muhim tuzatishlar kiritadi. Bu tuzatishlar davlatning iqtisodiy va sotsial rolini qaytadan ko’rib chiqish bilan bog’liqdir.
Neoliberallar davlatning iqtisodiy munosabatlarni tartibga solishi, fayl ijtimoiy siyosatni olib borishi zarurligini tan oladilar. Ular ijtimoiy adolatni o’rnatishni, monopoliyalarning hokimiyatini cheklashni, moddiy boyliklarni soliq tizimi va davlatning ijtimoiy dasturlari orqali jamiyatning kuchi qatlamlari foydasiga qayta taqsimlashni yoqlab chiqadilar. Neoliberallar siyosiy dasturining negizini boshqaruvchi va boshqarilayotganlarning o’zaro kelishuvi, siyosiy jarayonda ommaning ishtirok etishi zarurligi, siyosiy qarorlarni qabul qilish amaliyotini demokratlashtirish tashkil etadi.
Liberalizm g’arb demokratik partiyasining g’oyaviy asosidir. Bu mafkura bayrog’i ostida AqShda "odilona davlat", "yalpi farovonlik davlati", deb ataladigan model yaratilgan. Bugungi kunda neoliberalizm AqSH Demokratik partiyasi va boshqa ilg’or, demokratik mamlakatlardagi siyosiy partiyalar faoliyatining g’oyaviy — nazariy negizi bo’lib qolmoqda.
U hozirgi zamonning eng yirik va keng tarqalgan mafkuraviy oqimlaridan yana biri — konservatizmdir. Bu atama lotincha "konservare" so’zidan kelib chiqqan bo’lib, u saqlash, qo’riqlash degan ma’noni anglatadi. Konservatizm XVIII asrda dunyoviy va cherkov feodallari, tarix saxnasidan tushayotgan, kelajakdan hadiksiragan turli ijtimoiy qatlamlar manfaatlarining ifodachisi, liberalizm ning qoralovchisi, xudo tomonidan o’rnatilgan tartiblarning buzilmasligi g’oyasining ilgari suruvchisi sifatida paydo bo’ldi. Uning asosiy qoidalari Angliyalik mutafakkir va siyosatchi 3. Berk, Fransiyaning jamoat arboblari J. de Mestr va L. De Bonald tomonidan asoslab beriladi. Bu qoidalarning negizida tabiiy ravishda qaror topgan narsalar tartibining buzilmasligi, oila, millat, din, tabaqaviy bo’linishi bilan bog’liq bo’lgan an’anaviy qadriyatlarni saqlab qolish g’oyasi yotadi. Ana shundan kelib chiqib; konservatorlar ijtimoiy taraqqiyotda yangiliklarga nisbatan vorislikning ustuvorligini yoqlab chiqadilar. Ularning fikricha, siyosiy tamoyillarni urf odatlarga, milliy an’analarga, qaror topgan ijtimoiy — iqtisodiy va siyosiy institutlarga moslashtirish lozim. Ularda pog’onaviy ijtimoiy tuzilishning yuqoridan o’rnatilganligiga hech qanday shubxa yo’k va shuning uchun uni inson tomonidan o’zboshimchalik bilan o’zgartirib bo’lmaydi. Bundan kelib chiqadiki, tenglik tamoyili inson tabiatiga zid keladi va uni jamiyat tuzilishining negiziga qo’yib bo’lmaydi. Konservatorlar har doim egalitarizm bilan bog’liq bo’lgan "hamadan tashqari demokratizm" ga qarshi chiqadilar.
Tarixiy taraqqiyot natijasida konservatizm ham liberalizm singari muhim o’zgarishlarga yuz tutdi. U burjua munosobatlari qaror topishi bilan yirik kapital manfaatlarini himoya qiluvchi g’oyaga aylandi. Konservatorlar ham liberallar singari bozor, raqobat erkinligini ta’minlashini, iqtisodiyotga davlatning aralashishini cheklashni talab qildilar.
XX asrning 70 — yillarida konservatizmning tarixida yangi bosqich — neokonservatizm (D. Bell, Z.Bjezinskiy, N. Podgorets, N. Kristoll) boshlanadi. Bu yangi oqimning paydo bo’lishini tadqiqotchilar AqShda Ronald Reygan boshchiligidagi respublikachilar, Buyuk Britaniyada Margaret Tetcher boshchiligidagi konservatorlar, GORda Gelmut Kol boshchiligidagi XDS — XSS blokining hokimiyatga kelishi bilan bog’laydilar.
Neokonservatizmning qaror topishi tasodifiy emas. U neoliberalizm va sotsializmga qarshi turish maqsadida shakllandi. Neoliberalizm davlatning iqtisodiy faoliyatta aralashishi zarurligini tan oladi va davlat ijtimoiy dasturlarining rivojlantirishini qo’llab quvvatlaydi. Neokonservatizm esa davlatning iqtisodiyotga aralashishini cheklashni talab qiladi.
Antietatizm — davlatning ijtimoiy funksiyalarini cheklash — neokonservatizm g’oyaviy — siyosiy kurs atamalarining belgilovchi alomatidir. Neokonservatorlar qarashlariga ko’ra «kamroq boshqaruvchi hukumat — eng yaxshi xukumat».
Neokonservatorlar aholining kam ta’minlangan qatlamlari foydasiga resurslarni qayta taqsimlash maqsadida yirik kapitalga solinayotgan soliqlarga qarshi chiqadilar. Ular teng taqsimlashning ashaddiy dushmani sifatida davlatning ijtimoiy dasturlarini qisqartirishni, talab etadilar. Neokonservatorlarning fikricha, hozirgi davlat kishilari uchun natijalar tengligini emas, balki imkoniyatlar tengligini yaratib berishi zarur. Davlatning "sog’iladigan sigir" ga aylanishi insonni buzadi, ishdan chiqaradi. Har bir kishi o’z faoliyatida davlatga emas, balki o’zining kuchiga hamda o’zining yaqinlari va fuqarolariga tayanishi zarur.
Shunday qilib, konservatizm mafkurasida oila, din, ahloq, ayrim ijtimoiy guruhlarning imtiyozli o’rni haqidagi eski davrning qadriyatlarining, burjua munosobatlari davrining qadriyatlari — individualizm, bozor erkinligi bilan chambarchas bog’lanib ketadi. Bu mafkura liberalizm bilan qarama - qarshi turib Fapb mamlakatlarining ommaviy ongiga katta ta’sir o’tkazadi.



Yüklə 60,51 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin