Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi namangan muhandislik-qurilishi instituti iqtisodiyot va boshqaruv fakulteti shaxarsozlik va kommunal infratzulmani boshqarish kafedrasi

Ochiq usulni mohiyati shundaki birinchi bo’lib, qamrovdagi yer ostidagi
barcha ishlar, yahni binoning yer ostki qismlari barpo etiladi, keyin esa binoning yerdan
yuqori qismidagi konstruktsiyalar, texnologik uskunalar quvur o’tqazish va barcha
pardozlash ishlari amalga oshiriladi. Yer osti tsikli tarkibiga barcha yer osti
konstruktsiyalarini qurish yahni – bino va uskunalar poydevori, yerto’la qavatlararo
ypmalari bilan, kommunikatsiyalarni utqazish va qayta ko’mish, yerto’lasiz binolarda
pol osti to’shamasini yaratish kiradi. Pol osti to’shamasi bilan yer osti tsiklidagi ishlar
to’gagandan so’ng, qolgan maydon tekislanishi kerak.
Birinchi navbatda hamma yer ostki tsikldagi ishlarni bajarish, bino va

---

---

59
inshootlarning yerdan yuqoridagi qismlarini samarali montaj qilishni tahminlaydi va

qurilishni industrial uslublarda olib borishning shartlaridan biridir. Ammo binoning
hajmiy-rejaviy, texnologik yechimlariga bog’liq holda va qurilish sharoitini xisobga
olganda boshqa usullar ham samarali bo’lishi mumkin.
Yopiq usulda xar bir montaj uchastkasida oldin yer ishlari va faqat binoning
tagidagi poydevorlar o’rnatiladi, so’ngra karkas montaj qilinadi. Montaj ishlari
tugallangandan keyin bino karkasini ichida kotlovan qazilib, texnologik uskunalar,
ichiga o’rnatiladigan konstruktsiyalar (etajerkalar) va texnologik uskunalar uchun
poydevorlar va barcha yer osti inshootlari barpo etiladi. Faqat bulardan keyin
etajerkalar konstruktsiyalari va texnologik uskunalar montaji, quvur o’tqazish ishlari
hamda barcha pardozlash ishlari bajariladi..
Yopiq usulni bino texnologik uskunalarining poydevorlari oraliqda ko’p
maydonni egallaganda va rivojlangan yerosti kommunikatsiyalari xujaligi tarmog’ini
barpo etish zaruriyatida qo’llash oqilona xisoblanadi. Bu kranlarni harakatlanishini
qiyinlashtirib, qushimcha yo’l xarajatlarini talab etadi. Yopiq usul ishlarni bo’linishiga
, keng manevrga va kam foydalanish xarajatiga ega o’ziyurar kranlarni qo’llanilishi
bilan minorali kran qo’llaniladigan ochiq usuldan farqlanadi. Bunda ko’p ishlar tom
ypilgandan so’ng bajariladi, bu yg’ingarchilik tahsiridan saqlanish uchun muhimdir.