Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi namangan muhandislik-qurilishi instituti iqtisodiyot va boshqaruv fakulteti shaxarsozlik va kommunal infratzulmani boshqarish kafedrasi
Yüklə 230,28 Kb.
|
|
. Montajni tashkil
etishning asosiy sxemalari. Bir qavatli sanoat binolarini montaj qilishning asosiy sxemalari ishga jalb 53
• barcha konstruktsiyalarni, poydevorlardan boshlab bitta kran bilan montaj qilish; • konstruktsiyalarning yer osti qismini bitta kran bilan,er usti qismini boshqa kran bilan montaj qilish; • har bir qamrovda mustaqil kran bilan montaj qilish; • mustaqil kranlar bilan bir qavatli sanoat binolari karkasining turli xil konstruktsiyalarini montaj qilish (poydevorlar, ustunlar, kran osti to’sinlari, fermalar, tomypma plitalari, devor panellari) – 5 ... 7 oqimlar. Bir qavatli sanoat binolarini barpo etishda qamrov yki montaj qilish uchastkasi sifatida ishlarni maksimal darajada qo’shib olib borish uchun binoning bir oralig’ini yki uning bir qismini harorat choklari orasidagi chegarada qabul qilish mumkin. Binoni montaj qilishni oqilona tashkil etilishini tanlashdagi asosiy masala – konstruktsiyalarni montaj qilishning usulini va texnologik ketma – ketligini aniqlash bo’lib, ular montaj mexanizmlarini tanlash bilan uzviy bog’liqdir. Binolarni barpo etish surhatlari, ayniqsa, balandda bajariladigan ishlarni montaj operatsiyalarining mehnat sarfi, qurilishning umumiy qiymati va davomiyligi qabul qilingan usulga bog’liq bo’ladi. Qabul qilingan ishlar usuli oqimli qurilishni, birgalikda bajariladigan barcha montaj, umumqurilish va maxsus ishlarning grafik bo’yicha amalga oshirilishini tahminlashi va subpudratchilarga tanaffuslarni istisno qiluvchi, zarur ishlar frontini tahminlash kerak. Montaj qilishning tanlab olingan usuli yig’ish, mahkamlash va tutashuv joylarini ishlash bo’yicha ko’pchilik operatsiyalarni konstruktsiyalar yki surilardan turib emas, balki y e rda bajarilishini, yahni stendlar yki konduktorlarda yiriklashtirilgan montaj bloklarini loyihadagi holatiga zamonaviy montaj kranlari yordamida ko’tarish va o’rnatishni nazarda tutish kerak. Montaj qilishning mumkin bo’ladigan usullarini taqqoslashda ancha sodda, havfsiz, mexnat va moddiy resurslarni kam sarflagan holda yuqori ish sifatini tahminlovchiga afzallik berilishi kerak. Bir qavatli sanoat binolari balandligi nisbatan uncha katta bo’lmagan holda rejada ancha katta o’lchamlarga ega. Karkasning ko’taruvchi konstruktsiyalari orasidagi masofa ko’pchilik hollarda kranning tahsir radiusidan ortadi, bu montaj qilish usulini aniqlashda alohida talablarni qo’yadi. Konstruktsiyalarni o’rnatish usulini va hamda ketma – ketligini tanlash qurilish maydonining xususiyatlariga (masalan, torligi), joyning relg’efiga, avto yo’llar va kirib keluvchi temir yo’llarga, montaj mexanizmlarining zarur parkiga bog’liq. Ishlarning texnologik ketma – ketligini tanlashga yer osti xo’jaligi ― texnologik uskunalar ostida poydevorning mavjudligi, ularning miqdori, o’lchamlari, qo’yilish chuqurligi, konstruktsiyalarning materiallari, bino oraliqlarida joylashgan turli xil yer osti kommunikatsiyalari katta tahsir ko’rsatadi. Qo’llanilaytgan montaj mexanizmlar tegishli yuk va geometrik tavsiflarga ega bo’lishlari, yaxshi harakatchan bo’lishlari, har bir izchil to’xtash joyida iloji boricha ko’proq montaj ishlarini bajarish uchun imkon boricha katta ishchi zonasiga ega bo’lishi shart. Qurilishni tashkil etish ishlariningoqimli (uzluksiz) bo’lishini tahminlash kerak, uning mohiyati barcha montaj va boshqa hamrox operatsiyalarni uzluksiz va bir tekisda bajarishdan iborat. Oldindan tegishlicha ishlab chiqarish ritmini (surhatini) yaratish zarur bo’lib, bunda qurilishning barcha ishtirokchilari berilgan vaqt oralig’ida 54
va montaj ishlarini birgalikda olib borishda mahlum ish hajmini bajarishadi. Inshootlarning murakkabligi va ayrim ish turlarining ko’proq mexnat talab etishga bog’liq holda oqimli (uzluksiz) qurilishni loyihalashda oqimli bajariladigan ishlar ro’yxatiga quyidagi ishlar kiritilishi mumkin: yer qazish ishlari, poydevor qurish bo’yicha beton ishlari, qurilish konstruktsiyalarini montaj qilish, texnologik uskunalarni montaj qilish, issiqtexnik, santexnik, ventilyatsiya, elektrotexnik va shu kabi ishlar. Qurilish maydonchasida bir necha kran mavjud bo’lganda konstruktsiyalarni montaj qilish bo’yicha ishlar poydevorlarni, ustunlarni, kran osti to’sinlarini, ypma elementlarini, devor panellarini osishni mustaqil oqim bilan montaj qilishga ajratilishi mumkin. Qurilishning oqimli ishlab chiqarishini ishlab chiqqanda montajdan keyingi pardozlash ishlari majmuini ham kiritish maqsadga muvofiqdir. Loyihalash va barcha ishlarni bajarishni bosh pudratchi tashkilot tashkil etadi, boshqaradi va muvofiqlashtiradi, u odatda barcha umumqurilish ishlarini, boshqa ishlarni esa ixtisoslashtirilgan qurilish – montaj subpudratchi tashkilotlar amalga oshiradi. Ishlarni oqimli tashkil etishning zarur – qoidasi har bir qurilish brigadasi boshqa brigadaga o’z vaqtida ish frontini tahminlashi shart. Masalan, poydevorlarni barpo etuvchi quruvchilar tayyr poydevorlarni ustunlarni o’rnatish uchun kelgan montajchilarga topshirishlari kerak. Ustypma (tomypma) konstruktsiyalarini montaj qiluvchi brigada belgilangan muddatga tom qoplamasini ypuvchilar brigadasiga ish frontini taqdim etishlari shart va h.k. Ishlarni bunday qo’shib birgalikda olib borish katta aniqlikni va barcha ijrochilardan texnologik intizomni talab etadi. Qurilishda ishtirok etuvchi turli kasb ishchilarini aniq taqsimlash bunyd etilaytgan binoni qamrovlarga ajratish bilan tahminlanishi mumkin bo’lib, ular o’z navbatida montaj qilinuvchi yki ishchi uchastkalariga bo’linadi, ularning har birida mahlum smenalar soni yki kunlar mobaynida faqat bir turdagi ishlar bajariladi. Bir uchastkadan boshqasiga o’tish qathiy belgilangan vaqtda grafik bo’yicha yuz beradi, bu vaqtgacha har bir qurilish ishtirokchisi o’zining ish hajmini bajarishga ulgurishi kerak. Kapital qo’yilmalarning samaradorligini oshirishning asosiy sharti qurilaytgan obhektlarni yki ularning qismlarini foydalanishga topshirish muddatlarini qisqartirish hisoblanadi, chunki ularni qurishga sarflangan mablag’lar maxsulot ishlab chiqarish va uni sotish hisobiga tezroq natija bera boshlaydi, bu bilan obhektlarning o’zini qoplashi tezlashadi. Odatda qurilishning davomiyligi asosan inshootning eng katta jismoniy hajmga va mos ravishda sermehnat bo’lgan karkasini montajini bajarish muddatlariga bog’liq. Obhektlarni barpo qilish bo’yicha barcha ishlar taqvim rejalari va grafiklariga mos holda bajarilishi kerak bo’lib, ularda montaj va umumqurilish ishlarining ayrim turlarini maksimal darajada qo’shib birgalikda olib borish hisobiga qurilish muddatlarini qisqartirish nazarda tutilishi kerak. Qurilishning maqbul muddatlariga amal qilish qurilish – montaj tashkilotining ishlab chiqarish faoliyati barcha texnik iqtisodiy ko’rsatkichlarini yaxshilashning va birinchi navbatda ishlarning tannarxini pasaytirishning va mehnat unumdorligi ortishining muqarrar sharti hisoblanadi. Bir qavatli sanoat binolari konstruktsiyalarining umumiy hajmida tomypma elementlari karkas massasining kamida 50% ini tashkil etadi, bu konstruktsiyalarni 55
70% ini tashkil etadi, shuning uchun tomypma konstruktsiyalarini va ularni montaj qilish texnologiyasini takomillashtirib binoni montaj qilishning umumiy mehnat sarfini ancha kamaytirish mumkin. Inshootni va uni barpo etishni loyihalash jaraynida umuman binoning va ayniqsa tomypma bloklarining hajmiy – joylashtirish yechimlarining maqbul variantlari hamda montaj qilishning oqilona texnologiyasi topilishi kerak. Mehnat sarfining ancha kamaytirilishi va shu bilan montaj qilish muddatlarining qisqartirilishi montaj qilinaytgan elementlar sonini kamaytirish va montaj qilishning yanada mukammal usullarining qo’llanilishi hisobiga tahminlanishi mumkin. Montaj qilinuvchi elementlar sonini qisqartirilishiga quyidagi ikki usul bilan erishish mumkin: • oraliqlarni va ustun qadamlarini oshirish, progonsiz yechimlar qabul qilish, printsipial yangi konstruktiv – joylashtirish yechimlarini qo’llanishi bilan; • konstruktsiyalarni ko’targunga qadar va loyihadagi holatga o’rnatguncha ularni yerda yiriklashtirish bilan. SHunday qilib, bunday xulosa chiqarish mumkinki, montaj qilishning ikkita printsipial har xil usuli bo’lishi mumkin: elementlab, bunda har bir konstruktiv elementni loyihadagi holatga alohida ravishda ko’tarishadi va o’rnatishadi, va yirik blokli, bunda konstruktiv elementlar ko’tarishdan oldin dastlab fazoviy bloklarga yig’iladi (yiriklashtiriladi). Yüklə 230,28 Kb. Dostları ilə paylaş:
|