Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

_{OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI} TOSHKENT MOLIYA INSTITUTI

MOLIYA-IQTISOD FAKULTETI “MOLIYA” KAFEDRASI

MIRZAJONOV NODIR XOTAMJON O’G’LI

«IQTISODIYOTNI BARQAROR RIVOJLANISHIDA DAVLAT FISKAL SIYOSATI»

5230600 -“Moliya”- ta’lim yunalishi bo’yicha bakalavr darajasini olish uchun yozilgan

BITIRUV MALAKAVIY ISHI

«HIMOYAGA RUXSAT ETILDI»

«Moliya» kafedrasi mudiri
i.f.n., dots. K. U. Sharifxodjaeva
« » 2016 y.

Ilmiy rahbar: k.o`q. Rajabov Sh.

TOSHKENT – 2016

MUNDARIJA

KIRISH ............................................................................................. ₃

1 BOB.	FISKAL SIYOSATNING MOHIYATI VA UNI AMALGA OSHIRISHNING HIQUQIY ASOSLARI……………………….	6
1.1	Fiskal siyosatning mohiyati va ahamiyati…………………………..	6
1.2	Fiskal siyosatni amalga oshirishning tashkiliy-huquqiy asoslari…...	11
	1 bob bo‘yicha xulosalar……………………………………………	18
2 BOB.	MAMLAKATIMIZDA DAVLAT FISKAL SIYOSATINI AMALGA OSHIRISHNI IQTISODIYOTNI BARQAROR RIVOJLANTIRISHGA TA`SIRINI AMALDAGI XOLATINI TAHLILI…………………………………………………………..	19
2.1	Soliq siyosatini amalga oshirish holatini tahlili…………………….	19
2.2	Fiskal siyosat orqali iqtisodiyotni barqaror rivojlantirish holatini tahlili………………………………………………………………...	31
	2 bob bo‘yicha xulosalar……………………………………………	41
3 BOB.	IQTISODIYOTNI BARQAROR RIVOJLANTIRISHDA DAVLAT FISKAL SIYOSATINI AHAMIYATINI OSHIRISH MASALALARI………………………………………….…………	42
3.1	Fiskal siyosatni amalga oshirishning xorij tajribasi………………..	42

2. 
   
   46
   O`zbekistonda barqaror rivojlanishda fiskal siyosatni ahamiyatini oshirish masalalari
   

3 bob bo’yicha xulosa 53
XULOSA ......................................................................................... 54
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI .................. 57

KIRISH

Bitiruv malakaviy ishining dolzarbligi. O`zbekiston Respublikasi iqtisodiyotida ro`y berayotgan tub o`zgarishlar moliyaviy siyosatni, jumladan fiskal siyosatni iqtisodiyotni barqaror rivojlantirishdagi ahamiyatini oshirmoqda. Chunki, davlat fiskal siyosati davlat byudjet siyosatini bir qismi bo`lib hisoblanadi va soliq siyosati bilan chambarchas bog`liqdir. Byudjet siyosati, aytish mumkinki, makroiqtisodiy barqarorlikni bosh omilidir. Prezidentimiz I.A.Karimov ta`kidlaganidek, “Iqtisodiy o`sish sur`atlarini ta`minlangan hamda moliyaviy barqarorlikka erishgan islohotlarni hozirgi davrda davlat moliyasi va ayniqsa byudjet tizimi barqarorligini mustahkamlash muhim strategik vazifa hisoblanadi”<sup>1</sup>. Mamlakatimizda iqtisodiyotni isloh etish va modernizatsiya qilish, uning tarkibiy tuzilishini diversifikatsiyalash bo`yicha har tomonlama chuqur o`ylangan, uzoq istiqbolga mo`ljallangan iqtisodiy siyosatning amalga oshirilishi natijasida milliy iqtisodiyotimizning barqaror va jadal rivojlanishi, aholining turmush darajasi izchil oshib borishi uchun mustahkam hamda ishonchli poydevor
yaratilganligini ta`kidlash lozim.
Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi hamon davom etayotganiga qaramasdan, 2015 yilda yalpi ichki mahsulot 8 foiz, sanoat mahsulotlari ishlab chiqarish hajmi 8 foiz, qishloq xo`jaligi mahsulotlari qariyb 7 foiz, qurilish-montaj ishlari hajmi salkam 18 foizga oshdi.
Yillik byudjet yalpi ichki mahsulotga nisbatan 0,1 foiz profitsit bilan bajarildi. Inflyatsiya darajasi 5,6 foizni tashkil qildi, ya`ni prognoz ko`rsatkichlari doirasida bo`ldi².



¹ Karimov I.A. Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi, O’zbekiston sharoitida uni bartaraf etishning yo’llari va choralari G` - T.: “O’zbekiston” NMIU, 2009. -B. 56.
<sup>2</sup> Karimov I.A.. Bosh maqsadimiz – mavjud qiyinchiliklarga qaramasdan, olib borayotgan islohotlarni, iqtisodiyotimizda tarkibiy o`zgarishlarni izchil davom ettirish, xususiy mulkchilik, kichik biznes va tadbirkorlikka yanada keng yo`l ochib berish hisobidan oldinga yurishdir, 2016 yil yanvar (http://www.uzreport.uz)
Respublikamizda bozor munosabatlariga o`tishning ilk bosqichida ishlab chiqarishning qisqarishi, aholi turmush darajasining pasayishi, pulning qadrsizlanishi va boshqa qator ziddiyatli xususiyatlarga ega bo`lgan ijtimoiy- iqtisodiy inqiroz davriga to`g`ri keldi.Ma`lumki, bunday sharoitda asosiy og`irlik davlat byudjeti zimmasiga tushadi. Shu sababli fiskal siyosatni amalga oshirishda mohirlik talab qilinadi. O`sha davrlarda amalga oshirila boshlangan oqilona fiskal siyosat natijasida bugungi kunga kelib bir qator yutuqlarga erishdikki, shulardan biri mamlakatimizda byudjet ijrosini profitsit bilan ijro etilishidir. Shunga qaramasdan, bugungi kunga kelib barqaror rivojlanishda fiskal siyosatni ahamiyatini oshirish masalalari dolzarb masalalardan bo`lib qolmoqda.