Oqova suvlarni tabiiy sharoitda biologik tozalash inshootlar reja

Metantenk —
germetik yopiq, mahkamlangan rezervuar boiib, u gan cho‘kmani kirgizishga va chiqarishga mo'ljallangan moslamalar bilan jihozlangan. Metantenk sxemasi 6.7- rasmda keltirilgan.
Metantenkka berilayotgan cho'km a mumkin qadar suvsizlantirilgan bo‘lishi kerak.
Anaerob bijg'itishning asosiy ko‘rsatkichlari harorat, jarayonning rotslanuvchi tezligi, cho‘kmani yuklash dozasi va uni
aralashish darajasi hisoblanadi. Bijg‘itish jarayonlari mezofll
(30—35°C) va termofil (50—55°C) sharoitda olib boriladi.
Metantenkda to‘liq bijg‘ishga ega bo‘lish mumkin emas, chunki
kimyoviy tabiatiga ko‘ra barcha moddalar bijg‘itish me’yoriga ega.
0 ‘rtacha organik modalarning parchalanish darajasi 40% ni
tashkil etadi.
Anaerob bijg'itish yuqori darajada bo‘lishi uchun jarayon
harorati va kulsiz moddaning konsentratsiyasi 15 g/ 1 dan yuqori
bo'lishi, jadal aralashtirish darajasiga, pH = 6 , 8 —7,2 bo‘lishiga
rioya qilish kerak. Bijg‘itish samaradorligining pasayishiga oqova
suv tarkibida og‘ir metall kationlari (mis, nikel, rux); N H 4+ va
sulfid ionlarining qoldiqlari, ayrim organik birikmalarning borligi sabab bo‘ladi.
163
Oqova suvlarni bijgitish 2 bosqichda olib boriladi. Bunda
cho‘kmaning bir qismi ikkinchi metantenkdan birinchi metantenkka qaytadi. Birinchi bosqichda aralashtirish jadallik bilan olib
boriladi. Bijgitishda o‘rtacha tarkibi 63—65% metan, 32—34%
C 0 2 boigan gazlar ajralib chiqadi. Ularni bug‘ qozonlari
o‘choqlarida yoqib yuboriladi. Bug‘ metantenklarda cho‘kmalarni
qizdirish yoki boshqa maqsadlarda ishlatiladi.
Cho‘kmaning kulsiz moddasini maksimal mumkin boigan
bijgitish (% larda) quyidagi formula orqali aniqlanadi:
a = (0,92yog‘ + 0,62ug. + 0,34oq.) • 100
Cho‘kma aralaslimalari uchun esa:
bu yerda, yog‘, ug., oq. — cho‘kma kulsiz moddasidagi mos ravishda yogiar, uglevodorodlar, oqsillarning miqdori, g/g; Qks; Uks;
Kks— mos ravishda cho‘kma loyqa va cho‘kma aralashmalarining
kulsiz moddasining hosil boiishi, t/sut.