O‟quv qo‟llanma

 
 
Ishni bajarilish uchun topshiriqlar tartibi va qo‟yilgan vazifa: 
1. Autentifikatsiya protokollarini taqqoslashda va tanlashdagi asosiy 
xarakteristikalarni o‘rganib chiqing. 
2. Foydalanuvchilarni autentifikatsiyalash uchun bir martali parollarni 
qo‘llash usullari bilan tanishib chiqing va ularning bir-biridan farqini aniqlang. 
3. Identifikasiya bilan autentifikatsiya bir-biridan farqini tushuntirib bering. 
4. Identifikasiyaga ta‘rif bering. 
5. Autentifikatsiyaga ta‘rif bering. 
6. Autentifikatsiyada parolning o‘rni. 
7. Paroldan foydalangan holda oddiy autentifikatsiyalash. 

---

46 
7-Amaliy mashg‟ulot 
Mavzu: Risklarni baholash usullari. 
Kirish: 
Keyinchalik, kiberxavfsizlik asoslari kursining bir qismi sifatida 
ba'zi amaliy mashg'ulotlarda foydalaniladigan xavflarni baholash usullari 
tavsiflanadi. 
Ishdan maqsad:
Xavflarni baholash usullari turli kutilgan va kutilmagan 
vaziyatlarni o'rganish uchun kuchli vositadir.
Kerakli jixozlar: 
Kompyuter, Proektor dasturlar ixtiyoriy, printer, daftar, 
A4 formatdagi oq qog‘oz. 
Qisqacha nazariy ma‟lumot: 
“Galstuk-babochka” tahlil usuli 
Ushbu usul o'rganilayotgan salbiy hodisaning sababdan oqibatga qadar 
rivojlanishini grafik tavsiflash va tahlil qilishdir. Ushbu usulning asosiy 
yo'nalishi tekshirilayotgan hodisaga qarshi choralar va uni keltirib chiqaradigan 
sabablarga qaratilgan. 
Ushbu usulni amalga oshirish quyidagi bosqichlarni ajratishi mumkin: 
1. Grafik markazida tahlil qilish uchun hodisani aniqlash. 
2. Tekshirilayotgan hodisaga olib kelishi mumkin bo'lgan sabablar 
ro'yxatini tuzish. 
3. Tekshirilayotgan voqea oldidan vaziyatning rivojlanish mexanizmini 
tahlil qilish 
4. Hodisaning rivojlanishiga olib keladigan omillar va uning oqibatlari 
tavsiflanishi mumkin. 
5. Hodisadan oldin deb ataladigan sabablarning rivojlanishiga to'sqinlik 
qiladigan to'siqlarni namoyish qilish profilaktika choralari. Eskalatsiya omillari 
uchun to'siqlarni ham ko'rsatishingiz mumkin. 
6. Tekshirilayotgan voqea sabab bo'lishi mumkin bo'lgan oqibatlar 
ro'yxatini tuzish. 
7. O'rganilayotgan voqeaning oqibatlarini rivojlanishiga to'sqinlik 
qiladigan to'siqlarni namoyish qilish. 
"Galstuk-babochka" tahlilini o'tkazish orqali biz xavfli hodisalar va 

---

47 
ularning oqibatlarning oldini olish , yumshatish yoki kutilayotgan hodisalarni 
kuchaytirish, tezlashtirishga yo'naltirilgan xavfli voqealar va to'siqlarning asosiy 
yo'llarini aniq ko'rsatadigan oddiy diagramma kiritamiz (tekshirilayotgan voqea 
ijobiy bo'lgan taqdirda).