O‟quv qo‟llanma



Yüklə 3,82 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə6/79
tarix04.09.2023
ölçüsü3,82 Mb.
#141468
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   79
Axborot xavfsizligi amaliy mashg\'ulot uchun

kodlashtirish 
va 
kriptografiya 
usullari 
qo‘llaniladi. 
Kodlashtirish 
deb, axborotni bir tizimdan boshqa tizimga ma‘lum bir 
belgilar yordamida belgilangan tartib bo‘yicha o‘tkazish jarayoniga aytiladi. 
Kriptografiya 
deb, 
mahfiy 
xabar 
mazmunini 
shifrlash, 
ya‘ni 
ma‘lumotlarni maxsus algoritm bo‘yicha o‘zgartirib, shifrlangan matnni yaratish 
yo‘li bilan axborotga ruxsat etilmagan kirishga to‘siq qo‘yish usuliga aytiladi. 
Steganografiyaning 
kriptografiyadan boshqa o‘zgacha farqi ham bor. 
Ya‘ni uning maqsadi - mahfiy xabarning mavjudligini yashirishdir. Bu ikkala 
usul birlashtirilishi mumkin va natijada axborotni himoyalash samaradorligini 
oshirish uchun ishlatilish imkoni paydo bo‘ladi (masalan, kriptografik kalitlarni 
uzatish uchun). Kompyuter texnologiyalari stenografiyaning rivojlanishi va 
mukammallashuviga yangi turtki berdi. Natijada axborotni himoyalash sohasida 
yangi yo‘nalish -
kompyuter steganografiya
si paydo bo‘ldi. 
Kompyuter stenografiyasi rivojlanishi tendensiyasining tahlili shuni 
ko‘rsatadiki, 
keyingi 
yillarda 
kompyuter 
stenografiyasi 
usullarini 
rivojlantirishga qiziqish kuchayib bormoqda. Jumladan, ma‘lumki, axborot 
xavfsizligi muammosining dolzarbligi doim kuchayib bormoqda va axborotni 
himoyalashning yangi usullarini qidirishga rag‘batlantirilayapti. Boshqa 
tomondan, axborot-kommunikasiyalar texnologiyalarining jadal rivojlanishi 
ushbu axborotni himoyalashning yangi usullarini joriy qilish imkoniyatlari bilan 
ta‘minlanayapti va albatta, bu jarayonning kuchli katalizatori bo‘lib 
umumfoydalaniladigan Internet kompyuter tarmog‘ining juda kuchli rivojlanishi 



hisoblanadi. 
Hozirgi vaqtda axborotni himoyalash eng ko‘p qo‘llanilayotgan soha bu - 
kriptografik usullardir. Lekin, bu yo‘lda kompyuter viruslari, «mantiqiy bomba»lar 
kabi axborot qurollarning kriptovositalarni buzadigan ta‘siriga bog‘liq ko‘p 
yechilmagan muammolar mavjud. Boshqa tomondan, kriptografik usullarni 
ishlatishda kalitlarni taqsimlash muammosi ham bugungi kunda oxirigacha 
yechilmay 
turibdi. 
Kompyuter 
stenografiyasi 
va 
kriptografiyalarining 
birlashtirilishi paydo bo‘lgan sharoitdan qutulishning yaxshi bir yo‘li bo‘lar edi. 
Chunki, bu holda axborotni himoyalash usullarining zaif tomonlarini yo‘qotish 
mumkin. 

Yüklə 3,82 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   79




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin