Benzol va toluol aralashmasini fraktsiyalarga bo`lib haydash usuli bilan ajratish. Buning uchun 17-rasmda ko`rsatilganidek asbob yig`iladi, so`ngra 50 ml
benzol (t
qayn.
=80,2
0
C) va 50 ml toluol (t
qayn.
=110,6
0
C) olib, kolbaga solinadi.
Aralashma bir tekis qaynashi uchun kolbaga chinni bo`lakchalaridan bir nechta
tashlanadi va kolba qizdirila boshlanadi. Haydash boshlangandan so`ng kolba
ichidagi suyuqlik minutiga 30-40 tomchidan yig`iladigan qilib, bir me`yorda
qizdirilishi kerak. Haydash jarayonida uchta idish olib, ulardan biriga 80-90
0
C da
haydaladigan, ikkinchisiga 90-100
0
C da va uchinchisiga 100-110
0
C da
haydaladigan fraktsiyalar yig`iladi.
I fraksiya asosan benzoldan,
II fraktsiya benzol va toluol aralashmasidan,
III fraksiya esa toluoldan iborat bo`ladi. Ajratib olingan bu ayrim-ayrim
fraksiyalar yana qaytadan haydaladi. Quruq toza kolbaga
I fraksiya quyiladi va
yuqorida ko`rsatilgan temperaturalar intervalida, ya`ni 80-90
0
C da haydab,
I idishga yig`iladi, so`ngra kolba bir oz sovitilib deflegmator orqali haydash
kolbasiga
II fraktsiya quyiladi va yana qizdirib hayday boshlanadi.
I idishga 90
0
C
gacha bo`lgan distillyat yig`iladi, 90-100
0
C gacha bo`lgan distillyat esa
II idishga
yig`iladi. Haydalayotgan aralashmaning temperaturasi 100
0
C dan oshishi bilan bir
oz sovitilib, kolbaga
III fraktsiya quyiladi va haydash yana qaytadan boshlanadi.
I idishga 80-90
0
C gacha haydaladigan fraktsiya,
II idishga 100
0
C gacha,
III idishga
esa 110
0
C gacha haydaladigan fraktsiyalar yig`iladi. Ikkinchi marta haydalgandan
so`ng har bir idishdagi fraktsiyalarning miqdori aniqlanadi va lozim topilsa, I va
III idishdagi fraktsiyalar yana qayta haydalib toza benzol va toluol fraktsiyalarini
ajratib olish mumkin.
