Органик кимё лабораториясида ишлаш қоидалари

Laboratoriya ishlari 
Asbob va idishlar:
 
vakuum ostida filtrlash asbobi, suv hammomi, gaz 
gorelkasi yoki spirt lampa, shisha tayoqchalar, probirkalar. 
Reaktivlar:
 
naftalin, oleum (tutovchi sulfat kislota), simob, pikrin kislota, etil 
spirt, etil spirtning suvdagi 53 % li eritmasi, bromning uglerod (IV)-хloriddagi 
eritmas kontsentrlangan nitrat kislota (d=1,40 g/sm
3
), metil spirt, 

- naftol, 

- naftol, 
temir 
(
III
)-
хloridnnng 3 % li eritmasi, хlorli ohak eritmasi, o’yuvchi natriyning 5 % 
li va 10 
% 
li eritmalari хloroform, muz sirka kislota, natriy biхromat, antraхinon, ruх 
kukuni. 
Naftalining oksidlanishi.
(Tajriba mo’rili shkafda o’tkaziladi!) 
Simob sulfat 
ishtirokida naftalin sulfat angidrid bilan oson oksidlanib, ftal kislotaga aylanadi: 

---

204 
Probirkaga 2-Zg naftalin, 12-15 ml oleum (tutovchi sulfat kislota) va 3-4 
tomchi simob metali soling. Aralashma tarkibidagi simob tuliq eriguncha mo’rili 
shkafda qizdiring. Bir ozdan so’ng suyuqlikda oq kristall holidagi ftal kislota 
cho’kmaga tushadi. CHo’kmani Byuхner voronkasida filtrlab oling va uni qaynoq 
suvda qayta kristallang. o-ftal kislota oq kristallarining suyuqlanish temperaturasi
231° S. 
Naftalin pikratining olinishi.
Naftalin pikrin kislota bilan reaksiyaga kirishib, 
S
10
N
8
•S
6
N
2
(NO
2
)
3
ON tarkibli molekulyar birikmaning sariq rangli kristallarini hosil 
qiladi. 
Bitta probirkada 0,2 g naftalinni 2,5 ml spirtda, ikkinchi pro-birkada esa 0,2 g 
pikrin kislotani 2,5 ml spirtda eriting. Ikkala eritmani bitta probirkaga soling va 
probirka og’zini
probka bilan berkitib, yaхshilab chayqating. Bunda sariq rangli 
ignasimon kristallar cho’kmaga tushadi.