Органик кимё лабораториясида ишлаш қоидалари



Yüklə 4,22 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə166/188
tarix20.11.2023
ölçüsü4,22 Mb.
#164038
1   ...   162   163   164   165   166   167   168   169   ...   188
Organik kimyo laboratoriya-2022

Naftalinni bromlash
. Naftalinni хlorlash va bromlash reaksiya-lari 
katalizatorsiz ham oson boradi, lekin reaksiyani tezlashtirish uchun katalizator 
(Lyuis kislotalari) qo’shish mumkin. Bunda galogen doimo 1-(

) holatni egallaydi. 
1.
Quruq probirkaga naftalin kristallaridan bir nechtasini soling, unga 
bromning uglerod (IV)-хloriddagi eritmasidan 8—10 tomchi qo’shing, so’ngra 
reaksion aralashmani kuchli chayqating. Na-tijada naftalin sekin eriydi va 
bromlanadi. Brom rangining yo’qolishi va havoda tutovchi vodorod bromid 
pufakchalarining aj-ralishi naftalinning bromlanayotganligini bildiradi. 
2.
Boshqa probirkaga shuncha mikdorda naftalin va bromning uglerod (IV)-
хloriddagi eritmasidan soling. Probirka qaynagunicha qizdiring. Qizdirilganda 
naftalinning bromlanishi oldingi tajribadagidan tezroq borishiga e’tibor bering: 
Naftalinni nitrolash.
Naftalin benzolga nisbatan oson nitro-lanadi. Uni 
nitrolashda odatda nitrolovchi aralashma (63% li NNO

va 80% li N
2
SO
4
) yoki 
kontsentrlangan (52% li) nitrat kislota ishlatiladi va reaksiya хona haroratida yoki 
kuchsiz qizdirish bilan olib boriladi. Bunda asosan 

-nitronaftalin (90%) va juda oz 
mikdorda (4-5%) 

-nitronaftalin hosil bo’ladi. Naftalin kontsentrlangan nitrat kislota 
va oleum ta’sirida 80-90° da nitrolanganda 1,5- va 1,8-dinitronaftalinlarning 2:1 
nisbatdagi aralashmasi hosil bo’ladi: 


205 

-nitronaftalin, asosan, 

-naftildiazoniy tuzlaridan (diazogruppani NO
2
ga 
almashtirish orqali) olinadi. 
Probirkaga 0,2-0,3 g naftalin va 2 ml kontsentrlangan nitrat kislota soling. 
Probirkadagi aralashmani shisha tayoqcha bilan qorishtirib turgan holda suv 
hammomida naftalin to’liq eriguncha 2-3 minut qizdiring. qaynoq eritmani sovuq 
suv solingan probirkaga quying hosil bo’lgan 

-nitronaftalin to’q-sariq rangli 
moysimon suyuqlik holida suv ostiga cho’kadi va probirka chayqatilganda qattiq 
holga o’tadi. Sariq cho’kmani filtrlab oling va uni metil spirtda qayta kristallga 
tushiring. 

Yüklə 4,22 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   162   163   164   165   166   167   168   169   ...   188




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin