Oriental Renaissance: Innovative

Hörsaal) vazifalar tarqatiladi, har bir talaba yakka tartibda (Alleine) o’rganadi, keyin 
esa o’rganilgan material yoki yechimi topilishi lozim bo’lgan masala guruh (Im 
Team) a’zolari bilan muhokama qilinadi va muammolar o’rganiladi. Va nihoyat 
keying darsda (In der nächsten Übung) yechimi topilmagan muammolar va 
tushunmovchiliklar o’qituvchi tomonidan bartaraf etiladi [3, 36-bet]. Ushbu metodni 
qo’llash uchun guruhdagi talabalar 3-6 tadan guruhlarga bo’linadilar. Har bir guruh 
o’z “axborotchi”sini saylaydi. U o’qituvchi bilan guruh a’zolari o’rtasida vositachi 
vazifasini bajaradi. Guruhlarga vazifalar berilgandan so’ng guruh a’zolari yakka 
tartibda o’quv materialini o’rganib chiqishadi yoki berilgan vazifalarni yakka tartibda 
bajarishga urinib ko’radi. Keyingi bosqichda guruh a’zolari uchrashib, berilgan vazifa 

---

Oriental Renaissance: Innovative, 
educational, natural and social sciences 
 
VOLUME 2 | ISSUE 3 
ISSN 2181-1784 
Scientific Journal Impact Factor
 
 SJIF 2022: 5.947 
Advanced Sciences Index Factor 
 ASI Factor = 1.7 
511 
w
www.oriens.uz
March
2022
 
va erishilgan natijalar guruhda muhokama qilinadi, xatolar va kamchilikklar 
aniqlanadi va tahlil qilinadi. Axborotchi esa yechimi topilmay qolgan vazifalar 
hamda qiyinlik qilgan vazifalarni yozib boradi va o’qituvchiga xabar beradi. Bu 
o’qituvchiga keyingi vazifalar to’plamini shakllantirishi uchun asos bo’lib xizmat 
qiladi. Axborotchi bergan xulosalaridan kelib chiqib, talabalarga qiyinlik qilgan 
vazifalar ustida yana ishlash uchun vazifalar tuzadi. Talabalar uchun oson bo’lgan 
vazifalar keyingi topshiriqlar majmuasiga kiritilmaydi.
Ko’rib chiqilgan metodlar mustaqil ta’limni tashkil qilishda samarali 
hisoblanadi. Bu metodlar talaba va o’quvchilarni nafaqat mustaqil ishlash, mustaqil 
o’rganish va tahlil qilishga o’rgatadi, balki ularda guruhda ishlash ko’nikma va 
malakalarini shakllantirish va rivojlantirishga ham yordam beradi.
An’anaviy darslardan farqli o’laroq o’qituvchi va talabaning roli o’zgaradi. U 
talabalarga mustaqil bilim olishlari uchun sharoit yaratish va o’qib-o’rganish 
jarayoniga arashlashmagan holda, uni tashkil qilish uchun mas’ul bo’ladi.
O’qituvchi darsini shunday tashkil qilishi keraki, talabalar bajaradigan hatti-harakati 
uchun mas’uliyatni o’z bo’yniga olishi lozim. Bu o’qituvchi talabalarga o’z 
maqsadlarini aniqlab olish va mustaqil ishlash imkoniyatini beradi degani. Ushbu 
metodlarda o’qituvchining maqsadi talabaga har qadamda bilim berish bilan 
cheklanib qolmay uning mustaqil ta’lim olishini chetdan nazorat qilishini ham 
anglatadi.
Turli qobiliyatlar va layoqatlarga ega bo’lish, mustaqil fikrlash mustaqil ta’lim 
olishning muhim belgilaridan hisoblanadi. Bunga eng avvalo turli xil metodlardan 
tegishli va samaralisini tanlash va qo’llay olish kiradi. Bundan keyingi muhim qadam 
mustaqil o’rganishning ijtimoiy shaklini aniqlash hisoblanadi. Ta’limning bu turi 
uchun o’qib-o’rganish vaqti (muddatini hisobga olgan holda) va maqsadlari, kerakli 
asbob-uskuna, qurilmalar va o’quv qurollarini tayyorlab olish va nihoyat ta’lim olish 
joyini aniqlab olishni talab qiladi.
Navbatdagi yana bir samarali metod Think-Pair-Share metodidir. [5; 80] Think-
Pair-Share metodi hamkorlikda o’qib-o’rganish metodlaridan biri bo’lib, tuzilish 
jihatidan uch bosqichni qamrab oladi. Ushbu metod asosida o’qishni tashkil qilish 
davomida talabalar mustaqil o’qib o’rganishdan boshlaydilar va bu bosqichda ular 
berilgan mavzu va topshiriqlarni mustaqil, yakka tartibda o’rganib chiqishlari lozim 
bo’ladi. O’rganilgan mavzu va topshiriqlar keyingi bosqichlarda boshqa talabalar va 
guruh a’zolariga tushuntiriladi. Muhimi talabalar alohida bosqichlarda mavzular va 
topshiriqlar ustida mustaqil ishlay olishlari kerak, shunda ular hamkorlikda o’rganish 
bosqichida bu mavzularni boshqa talabalarga tushuntirishlari yoki kursdoshlari bilan 

---