Orom og‘ushida dilrabo bu tun: Oydin zulumotda jilmayar bahor
Yüklə 3,67 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
– “Puankare” hikoyasini o‘qigan o‘quvchi
ko‘z o‘ngida keng va katta tafakkur egasi bo‘lgan nafaqat matematik, balki faylasuf muallif gavdalanadi. Bularni yozishda qanday ijodiy tayyorgarlik ko‘rgansiz? Yoki romanga aylan- tirish niyati bo‘lganmi? Nazarimizda, asardagi keng tasavvur hikoya ohangiga sig‘magandek ko‘rinadi. – Inson nima uchun dunyoga keladi? Fa - qat yeb-ichish, yaxshi kiyinish, to‘kin-sochish yashash, bir so‘z bilan aytganda, kun ko‘rish uchunginami? Unda Insonga ilohiy qalb, shuur, tafakkur nega ato etilgan? Inson qachon o‘zini yaratadi, qachon o‘zligini anglaydi? Qachon “nafsi kofir fitnasidin” (Alisher Navoiy ta’biri) qutuladi?.. Bunday adoqsiz savollar har birimizni bezovta qilishi, o‘ylantirishi turgan gap. Hikoyaga yozilgan so‘ng so‘zda qayd etilganidek, nafsi - lamriga, ana shu savollarga javob izlashning iztirobli jarayonida qog‘ozga tushdi “Puankare”. Zero, har kim o‘z qismatiga o‘zi xo‘jayin, tanlash ixtiyori har kimning o‘zida. Shu bois Hayot-Puankare aytadi: “Bu dunyoda har birimiz ham qaysidir ma’noda Perelmanmiz. www.ziyouz.com kutubxonasi 7 adabiy-ijtimoiy jurnal Hamma mizning qalbimizda kashf etish, yaratish intilishi yotadi. Biroq mo‘jiza osmondan tush - maydi, bir oniy lahzada kashfiyot ham yaratib qo‘ya olmaymiz. Har qanday o‘ta oddiy bo‘lib ko‘ringan yangilik zamirida og‘ir mehnat, bilim, harakat, iroda, sabr va maqsad yo‘lida hayotni tikish yotadi. Boshqa hamma bahonalar bekorchi gapdan o‘zga narsa emas. Sen Insonsan. Koinot sarvarisan! Senga Buyuk Ong ato etilgan. Senga buyuk qalb ato etilgan. Senga bemisl salohiyat ato etilgan. Foydalan ulardan. O‘tkinchi hoy-ha- vaslarga bir lahzaga chalg‘idingmi, uning ortidan seni yanada chalg‘itadigan ikkinchi lahza yetib keladi. Keyin uchinchisi. Keyin to‘rtinchisi. Va shu bilan hammasi barham topadi...” Albatta, hikoyada matematika aytilmoqchi bo‘lgan fikrga, alamli mulohazalarga bir vosita, xolos. Qahramon mate matik olim emas, yozuv - chi, rassom, jurnalist... bo‘lishi ham mumkin edi. Ehtimol, institutda besh yil matema tika o‘qiganim uchundir, shu soha vakilini qahramon qilib oldim. Bilasiz, har bir odam dunyoga biron iqtidor bilan keladi. Gap ana shu salohiyatni to‘laqonli ro‘yobga chiqarishda. Ammo moddiylik, nafs ustuvor jamiyatda, muhitda bunday qobiliyat egalarining ko‘kka parvoz etishlari mushkul kechadi, zero, ularning oyog‘idan pastga tortib turuvchi omillar, sabab-bahonalar va hattoki olomon qudratliroq bo‘ladi. – Sohangiz boshqa, ya’ni muhandislik bo‘l gani bilan sizni adabiyot yo‘lida nima tutib qolgan? – Adabiyot – ko‘ngil ishi, ko‘ngil ehtiyoji. Hech kim birovni yoz deb majburlamaydi. Aytib o‘tganimdek, maktab yillari u-bu mashqlar qoralaganman, ularning ayrimlari tuman-viloyat nashrlarida chiqqan ham. Birinchi qissam esa 10-sinfda o‘qib yurganimda “Gulxan” jurnalida e’lon qilingan. O‘zim maktabda aniq fanlarni yaxshi ko‘rardim. Kimyoni va ayniqsa, matemati - kani. Shuning uchun bo‘lsa kerak, bir yil tuman gazetasida ishlagach, politexnika institutiga o‘qishga kirdim. Institutda ko‘proq rus tilidagi adabiyotlarni o‘qish imkoni tug‘ildi. Yozganla- rimni esa tashlab qo‘yaverdim. Nihoyat, 1988-yili yosh ijodkorlarning Do‘rmon seminarida qatnashdim. U paytlari zavodda ishlardim. Ochig‘i, mashqlar qizg‘in muhokama qilingan anjumanda ko‘plab iste’dodli yoshlarni uchratdim. Afsuski, keyin - chalik ularning aksariyati adabiyotni tashlab ketdi. Sababi tirikchilik bo‘lsa kerak-da, yana bilmadim... To‘qsoninchi yillari kaminani Moskvada hikoyasi chop etilgan, birinchi kitobi chiqqan qalamkash sifatida jurnalga taklif qilib qo lishdi. Og‘ir yillar edi. Do‘konlar bo‘m-bo‘sh... Til bi lishim qo‘l kelib, tarjima bilan shug‘ullana boshladim. Shu... Yüklə 3,67 Mb. Dostları ilə paylaş:
|