O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi metrologiya, standartlashtirish va sifatni boshqarish kasb-hunar kollejlari uchun o ‘quv q o ‘llanma Toshkent «ilm ziyo»


ishlab chiqarish bilan bog‘lash va uni bevosita ishlab chiqaruvchi



Yüklə 0,53 Mb.
səhifə11/162
tarix14.12.2023
ölçüsü0,53 Mb.
#178239
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   162
Ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi metrol-www.hozir.org

ishlab chiqarish bilan bog‘lash va uni bevosita ishlab chiqaruvchi
kuchga aylantirish) bosqichi. Bu bosqichning alohida xususiyat-
laridan biri — obyektlar va jarayonlar holatining muayyan ko‘r-
9





satkichlar yordamida umumiy baholovchi o ‘lchash tizimlarini yara-
tish bo‘lib, olingan natijalardan bevosita texnik tizimlarni avtomatik
boshqarish uchun foydalanishdan iboratdir.
Amaliyot juda keng ko‘lamdagi fizikaviy kattaliklar qiymati,
ko‘pincha juda tez (sekundning milliarddan bir ulushlarida), yuqori
aniqlikda (xatolik o ‘lchanayotgan qiymatning 10% idan kichik)
va nafaqat inson sezgi organlari to ‘g ‘ri ilg‘ay olmaydigan, balki
hayot uchun sharoit bo‘lmagan holatlarda ham aniqlashni talab
qiladi. Shu kunlarda fanga yuzdan ortiq har xil fizikaviy kattaliklar
ma’lum bo‘lib, ularning 70 dan ortig‘ini o ‘lchash mumkin. Hozirgi
kunlarda fan va texnikaning rivojlanishi tufayli ilgari o ‘lchab
bo‘lmaydi deb hisoblangan kattaliklarni o ‘lchash va baholash
imkoni yaratilmoqda. Masalan, Sankt-Peterburg aloqa instituti
olimlari hidni o ‘lchash borasida birmuncha yutuqlarni qo‘lga
kiritganlar. Bu xususda buyuk italiyalik olim Galileo Galileyning
quyidagi so‘zlarini eslab o ‘tish o ‘rinli bo‘ladi: «O‘lchash mumkin
bo‘lganini o ‘lchang, mumkin bo‘lmaganiga esa imkon yarating».
Kondensatorning elektr sig‘imi, nurlanish oqimi, erigan metallning
temperaturasi va atomning magnit maydoni kuchlanganligi kabi
kattaliklarni maxsus texnikaviy vositalar — o ‘lchash o ‘zgartkichlari,
asboblari va tizimlaridan foydalanmasdan o ‘lchashni amalga oshi-
rish mumkin emas. Bularning hammasi ongimiz, hayotimizga

Yüklə 0,53 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   162




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin