O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi metrologiya, standartlashtirish va sifatni boshqarish kasb-hunar kollejlari uchun o ‘quv q o ‘llanma Toshkent «ilm ziyo»



Yüklə 0,53 Mb.
səhifə56/162
tarix14.12.2023
ölçüsü0,53 Mb.
#178239
1   ...   52   53   54   55   56   57   58   59   ...   162
Ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi metrol-www.hozir.org

u = f  (x
1
x2 ...xn).
48
(2.10)





Majmuiy o ‘lchash — bir necha nomdosh kattaliklarning birik-
masini bir vaqtda bevosita o ‘lchashdan kelib chiqqan tenglamalar
tizimini yechib, izlanayotgan qiymatlarni topish. Masalan, har xil
tarozi toshlarining massasini solishtirib, bir toshning m a’lum
massasidan boshqasining massasini topish uchun o ‘tkaziladigan
o ‘lchashlar, haroratni qarshilik termometri orqali o ‘lchash.
Birgalikdagi o ‘lchash — turli nomli ikki va undan ortiq katta-
liklar orasidagi munosabatni topish uchun bir vaqtda o ‘tkaziladigan
o ‘lchashlar. Misol uchun, rezistorning 20 °C dagi elektr qarshiligi
qiymatini turli temperaturalarda o ‘lchab topish.
Mutlaq o ‘lchash — bir yoki bir nechta asosiy kattaliklarning
bevosita o ‘lchanishi va (yoki) fizikaviy doimiylikning qiymatlarini
qo‘llash asosida o ‘tkaziladigan o ‘lchash.
Nisbiy o ‘lchash — kattalik bilan birlik o ‘rnida olingan nomdosh
kattalikning nisbatini yoki asos qilib olingan kattalikka nisbatan
nomdosh kattalikning o ‘zgarishini o ‘lchash.
O ‘lchash usuli deganda, o ‘lchash qonun-qoidalari va o ‘lchash
vositalaridan foydalanib, kattalikni uning birligi bilan solishtirish
usullari tushuniladi.
O‘lchashning quyidagi usullari mavjud:
Bevosita baholash usuli — bevosita o ‘lchash asbobining sanash
qurilmasi yordamida to ‘g‘ridan to‘g‘ri o ‘lchanayotgan kattalikning
qiymatini topish. Masalan, prujinali manometr bilan bosimni
o ‘lchash yoki ampermetr yordamida tok kuchini topish.
O ‘lchov bilan taqqoslash (solishtirish) usuli — o ‘lchanayotgan

Yüklə 0,53 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   52   53   54   55   56   57   58   59   ...   162




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin