O'rta maxsus, kasb-hunar ta'limi markazi o'zbekiston respublikasi sog'liqni saqlash vazirligi oliy va o'rta tibbiy ta'lim bo'yicha o'quv-uslubiy idorasi

Hamshira tashxisi. Birinchi qilinadigan ish, albatta, bemor ahvolini baholashdir. Birinchi navbatda nimalarga e'tibor qaratish kerakligini belgilanadi, obyektiv, subyektiv tekshiruvlar o't-kazasiz, laboratoriya tahlillariga materiallar yig'iladi. Xususan, qondagi, siydikdagi qand miqdoriga e'tibor qaratish, kerak bo'lsa boshqa funksional tekshirishlar ham o'tkazish zarur. Sharoitga qarab boshqa soha mutaxassislarini ham maslahatga chaqirish kerak. Ko'rsatkichlar siz uchun ajratilgan kasallik tarixiga — ro'yxatga olib qo'yiladi.

Bemordan ma'lumot yig'ayotganingizda bemor ehtiyojlari, imkoniyatlari, kasallik rivojlanish tarixiga, boshidan o'tkazgan kasalliklarga, oldin ham shu holatga tushganmi-yo'qmi, hozirgi ahvoliga baho beriladi. Bemorning hushi bo'lmasa, yaqinlaridan kerakli ma'lumotlar to'planadi. Bemor yoki yaqin kishilari bilan suhbat o'tkazganingizda kommunikatsiya tamoyillariga e'tibor beriladi. Bemorning barcha ko'rsatkichlarini tekshirib chi-qing. Yuqoridagilarni kuzatuv varaqasiga yozib, hammasini umumlashtiring, tahlil qiling va ro'yxatga olib qo'ying.

Endi tashxis qo'yishga urunib ko'ring-chi? Bunda siz bemor muammolarini, qaysi muammo birinchi, uni kechiktiib bo'lmasligini, kechiktirilsa ikkinchi muammo paydo bo'lishini aniqlaysiz. Yuqoridagi bemorni olsak, u komada, nafas yo'llarini

tozalay olmaydi, balg'am nafas yo'llarini berkitib qo'ymoqda, natijada gipoksiya kuchayib bormoqda. Gipoksiya nimalarga olib kelishini oldingi mavzulardan yaxshi bilasiz. Demak, nafas yo'llarining o'tkazuvchanligini ta'minlash va kislorod ulash kerak. Bemor oshqozoni to'la bo'lsa, regurgutatsiya bo'lishi xavfi bor. Demak, shifokorni chaqirib oldin bemorni intubatsiyaga tay-yorlash, tashxis qo'yishda muammolarni keltirib chiqaradigan sabablar, kasallik simptomlari va ko'rsatkichlaridan foydalanasiz; Gordon formulasini qo'llang. Demak, tashxisingiz quyidagicha: bemorning ahvoli og'ir, hushsiz; nafas yo'llari balg'am bilan berkilgan; nafas tez — bir daqiqada 38—45 ta , lablari ko'kimtir, tana harorati ko'tarilgan; tanasi terlagan, tomir urishi tez — bir daqiqada 132 ta, qon bosimi ko'tarilgan bo'lib, 160/100 mm.sim.ust.ga teng, ish bosimi bemor kelganda 110/70 mm. sim. ust. edi. Muolajalarga reaksiyasi yaxshi emas, oshqozon to'la, siydik miqdori kam, vaqti-vaqti bilan mushaklari uchib turibdi; qon, siydikda qand miqdori 20 mol; siydikda kuchli musbat va boshqa bioximik klinik tahlillar javobi belgilanib tashxis qo'-yiladi. Zarur bo'lsa, shifokorni chaqirib, birgalikda muammo­larni hal qilasiz. Sizning tashxisingiz to'g'ri baholangan bo'lsa, shifokor yoki konsultant kuzatuv varaqasini olishi bilan tash-xisingizga e'tibor qaratib, choralar ko'rishga kirishadi. Siz ishingizni davom ettirib, bemor holatidan kelib chiqqan holda ko'rsatmalarga tayanib parvarish rejasini tuzasiz. Birinchi nav-batda qilinadigan ishlarni hal qilishga kirishasiz, muammolarni bemor (agar hushi bo'lsa) yoki uning qarindoshlari bilan hal qilasiz. Kerak bo'lsa, muhokama ham qilasiz. Muammolarni bemorga va uning qarindoshlariga tushuntirish kerak. Shundagina parvarish rejasini amalga oshirish uchun yaxshi imkoniyat yaratiladi. Keyingi qiladigan ishingiz — tuzilgan rejani amalga oshirish. Rejani amalga oshirishda mustaqil harakat qilishingiz mumkin. Bajarilgan ishlarni baholab, o'tkazilgan muolajalardan keyin bemorda qanday o'zgarish bo'ldi, og'irlashdimi, qanday usullar qo'llasak yoki dorilar miqdorini ko'paytirsak, bemorga yaxshi bo'lishi mumkinligini belgilab, kuzatuv varaqasiga vaqti bilan yozib qo'yiladi. Agar parvarish rejasidan foyda kam bo'lsa, bemorning har tomonlama shart-sharoitlari hisobga olinib, parvarish rejasi qayta tuziladi.